به گزارش اقتصادانرژی از وزارت نیرو، علی‌اکبر محرابیان در «چهاردهمین کنفرانس بین‌المللی تونل ایران» گفت: حفر تونل از دیرباز برای بشریت اهمیت داشته؛ اما امروزه اهمیت آن برای وزارت نیرو مضاعف شده است.
وی با بیان اینکه تونل، سازه‌ای است که می‌تواند نقش‌های متفاوتی را در عرصه‌های مختلف از جمله راه و شهرسازی، تأسیسات انتقال آب، خطوط برق و غیره ایفا کند، خاطرنشان ساخت: ایرانی‌ها بیش از ۳۰۰۰ سال سابقه طراحی و اجرای تونل‌هایی را دارند که پایداری و کارآمدی آنها در طی هزاران سال به جامعه بشری اثبات شده است.
وزیر نیرو افزود: همچنین در این زمینه بابلی‌ها در بین‌النهرین دارای سبقه ۲ هزار سال قبل از میلاد بوده و مصریان نیز از پیشینه خوبی در این زمینه برخوردارند.
محرابیان درباره پیشرفت قابل‌ملاحظه علم مهندسی تونل در کشور، خاطرنشان کرد: پروژه‌های متعددی در حوزه تونل‌سازی در کشورهای مختلف توسط مهندسان و متخصصان ایرانی به مرحله اجرا رسیده و در این زمینه خدمات فنی و مهندسی متعدد ایران به سایر کشورها صادر شده است.
وی گفت: شاخص این پروژه‌ها را می‌توان در کشورهای عراق، سریلانکا و تاجیکستان و بسیاری دیگر از کشورها مشاهده کرد.
وزیر نیرو، مغارها را نیز جزو تونل‌ها دانست و افزود: می‌توان در این باره به ساخت بزرگ‌ترین مغار نیروگاه‌های برق‌آبی با ارتفاع بالغ بر ۶۰۰ متر توسط متخصصان و مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا اشاره کرد. این امر جزو افتخارات مهندسی این مرزوبوم به شمار می‌رود.
وی بیان کرد: ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده است، وجود نقاط متراکم جمعیتی و نیاز به مصرف آب که بعضاً با محل بارش‌ها و منابع آبی کشور فاصله دارد، استفاده از تونل‌ها برای انتقال آب را ضروری می‌کند.
محرابیان ادامه داد: انتقال آب فقط معطوف به آب‌های سطحی و بارش‌ها نیست؛ بلکه در سال‌های اخیر انتقال آب دریا به‌عنوان یک موضوع مهم در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است.
وزیر نیرو اظهار داشت: یک پروژه بزرگ در کشور در دهه ۸۰ طراحی شد و عملیات اجرایی آن آغاز و در دهه ۹۰ نیز به مرحله بهره‌برداری رسید که به‌عنوان نخستین خط انتقال آب دریا به فلات مرکزی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در کنار این پروژه خطوط دوم تا پنجم نیز در دستور کار قرار گرفت و امروز به‌عنوان پروژه‌های مهم کشور در مرحله اجرا قرار دارد.
وزیر نیرو گفت: بی‌تردید در اجرای این پروژه‌ها ناگزیر به استفاده و بهره‌مندی از ظرفیت تونل‌ها به‌عنوان سازه‌های ارزان‌قیمت برای انتقال آب هستیم.
محرابیان استفاده از تونل در بسیاری از پروژه‌های صنعت آب و برق را در مقایسه با سایر روش‌ها بسیار اقتصادی برشمرد و خاطرنشان ساخت: در پیشبرد بسیاری از طرح‌ها در جهان در مسیر حفاری به رفتارهای ناشناختهای از زمین میرسیم که موجب می‌شود نتوانیم مطابق مطالعات پروژه به اهداف خود برسیم، نمونه آن پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه است.
وی، استفاده از دانش تکمیلی، پژوهش و مطالعات و روش‌های لازم در علم زمین‌شناسی با استفاده از آزمایشگاه‌های معتبر برای بررسی دقیق مسیر و لایههای زمین را ضروری دانست این در حالی است که در برخی از این پروژه‌ها به این موضوع توجه نشده است.
وزیر نیرو از انجمن تونل ایران خواست در این باره توجه ویژه‌ای داشته باشد، چراکه ممکن است در مسیر اجرای تونل با رفتارهای ناشناخته زمین روبرو شویم و پروژه به‌صورت نیمه‌تمام مسکوت بماند.
محرابیان بر مقوله توجه و صیانت از محیط‌زیست در پیشبرد این دست از پروژه‌ها تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: محیط‌زیست اصل و اساس بستر زندگی بوده و حفظ آن ضرورت دارد.
وی ادامه داد: در پروژه‌هایی بدون توجه به مسائل محیط‌زیست آسیب‌هایی به آب‌های زیرزمینی، چشمه‌ها و غیره وارده شده است. باید توجه داشت که علم تونل‌سازی مقابل محیط‌زیست قرار نگیرد. وزیر نیرو به روش‌های متعدد حفاری برای احداث تونل‌های با قطر کوچک اشاره کرد و گفت: امروزه در کشور برای احداث خطوط فاضلاب و آب با روش‌های لوله‌گذاری و غیرمهندسی روبرو هستیم که ایمنی را دچار مشکل می‌کند و درعین‌حال زمان‌بر است، بنابراین استفاده گسترده از روش‌های جدید حفاری در تونل‌های با عمق کم می‌تواند مسیر جدیدی را باز کند.
ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در مهندسی تونل
محرابیان به نقش و اهمیت بهره‌مندی از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور برای پیشبرد پروژه‌های حفاری تونل تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: وزارت نیرو در این زمینه با مشارکت یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانست هزینه پیشبرد طرح را کاهش و سرعت کار را افزایش دهد.
وی افزود: براین‌اساس چنانچه در این زمینه از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان به‌خوبی استفاده کنیم نتایج خوبی را دریافت خواهیم کرد؛ نمونه آن مشارکت یک شرکت دانش‌بنیان برای پیشبرد پروژه فاضلاب اهواز بود.
محرابیان با بیان اینکه ایران جزو کشورهای برتر در امور مهندسی است، خاطرنشان کرد: این در حالی است که عمده تجهیزات برای پیشبرد امور مهندسی، وارداتی بوده است، براین‌اساس لازم است انجمن تونل ایران به شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی اعتماد و از ظرفیت این شرکتها برای پیشبرد طرح‌ها بهره‌مند شوند تا تجهیزات داخلی‌سازی شوند.
گلوگاه پیشبرد برخی از پروژه‌های وزارت نیرو و دولت احداث تونل است
وی با اشاره به موضوع سرعت و قیمت در پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های تونل، افزود: لازم است سرعت پروژه‌ها با استفاده از ابزار مهندسی افزایش یابد، گلوگاه پیشبرد برخی از پروژه‌هایی که امروز در دستور کار وزارت نیرو و دولت بوده، تونل است.
وزیر نیرو ادامه داد: هزینه نیز موضوع دیگری در تعریف و پیشبرد پروژه‌ها مطرح می‌شود.
محرابیان گفت: در شرایطی که دولت سیزدهم فعالیت خود را آغاز کرد، به دلایل مختلف بسیاری از پروژه‌های وزارت نیرو به‌کندی پیش می‌رفت یا مسکوت مانده بود، اما تلاش شد که با تأمین اعتبارات لازم این پروژه‌ها سرعت گیرد.
وی با بیان اینکه در برنامه هفتم توسعه موضوع «آب» به‌عنوان یک‌فصل برجسته موردتوجه قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: به موضوع آب در برنامه هفتم توسعه به‌عنوان فصل برجسته پرداخته شده است در این باره در کنار عزم و اراده مجلس شورای اسلامی، دولت احکام خوبی را پیش‌بینی کرده است.
