مصرف گاز در اروپا، به سال‌های پس از جنگ جهانی دوم بر می‌گردد که اتحادیه جماهیر شوروی با تعریف چند خط لوله صادراتی گاز به اروپای غربی، به دنبال وابسته‌کردن این کشور‌ها به خود بود. اوج اختلافات میان شوروی و غرب مربوط به دوران ریاست‌جمهوری رونالد ریگان بود که تحریم‌ها را کلید زد.
با این وجود اروپایی‌ها گاز را به نفت ترجیح دادند، چراکه بهترین خوراک برای صنایع فولادی و پتروشیمی بود و با گاز ارزانی که دریافت می‌کردند ۳۰ درصد سود بیشتری در مقابل سایر حامل‌های انرژی به جیب می‌زدند. از همان روز‌ها مصرف گاز در اروپا افزایش چشمگیری داشت و خطوط لوله نقش مهمی در سیاست‌های اتحادیه اروپا ایفا می‌کرد، اما طی دو ماه اخیر، اتفاقات عجیبی در بازار گاز اروپا رخ داد که موجب بروز نگرانی‌های بسیاری شده است.
به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از میز نفت، در حال حاضر سطح میزان گاز طبیعی ذخیره شده در کشور‌های اروپایی به ۳۰ درصد ظرفیت رسیده که بیش از ۲۵ درصد کمتر از متوسط ۴۱ درصدی آن در پنج سال گذشته است. ماه آوریل سال جاری در واقع نخستین ماه آوریلی در چند سال گذشته به شمار می‌رود، به جای آنکه شاهد افزایش ذخایر گازی اروپا باشیم، شاهد کاهش میزان آن بوده‌ایم.
آمار‌ها می‌گویند قیمت گاز در مصارف خانگی به ۶۰ دلار در هر مگاوات بر ساعت رسیده است، یعنی یک افزایش پنج برابری نسبت به سال گذشته میلادی. افزایش تقاضا در بحبوحه بهبود اقتصاد از بحران کرونا و کاهش صادرات از طرف عرضه‌کنندگان اصلی گاز از جمله روسیه هم می‌تواند از دلایل بالا رفتن قیمت آن باشد.
متخصصان عقیده دارند قیمت گاز از این هم بالاتر خواهد رفت، چون تقاضا برای گاز طبیعی در این فصل از سال هنوز پایین است. طبق گفته تحلیلگران، اروپا زمستان سختی را در پیش خواهد داشت و قیمت گاز در آینده نزدیک به طور بی‌سابقه‌ای بالا خواهد رفت. بلومبرگ هم در این‌باره نوشته است: قیمت گاز طبیعی در همه جا – نه فقط در اروپا – در حال افزایش است.
شاخص قیمت گاز طبیعی در ایالات متحده در مقایسه با سال گذشته تقریباً دو برابر شده است و قیمت هاب گازی «هنری» در نزدیک‌ترین موعد سررسید تا تاریخ ۶ سپتامبر به ۶۹/۴ دلار در هر میلیون واحد حرارتی بریتانیا BTU رسید، با این وجود رکورد تولید گاز طبیعی در میادین گازی مانند آپالاچیاست.
در مورد اروپا که از محدودیت‌های همه‌گیری خارج شده است، افزایش تقاضا برای گاز طبیعی و برق با بازگشت افراد به محل کار خود باعث افزایش قیمت‌ها و در نتیجه تورم شده است. قیمت‌های بالای گاز زمانی که تقاضا کم است، برای اروپا نگران‌کننده است، چراکه اکنون زمستان سختی در پیش دارد و ذخایر گاز طبیعی این قاره نیز در سطوح بسیار پایینی است.
در چنین شرایطی که قیمت گاز بالا می‌رود، قیمت برق هم افزایش می‌یابد؛ نیروگاه‌های تولید برق باید بهای بیشتری برای دریافت گاز پرداخت کنند که همین موضوع موجب افزایش هزینه تولید برق و به تبع آن، افزایش قیمت برق شده است.
قیمت برق از انگلیس گرفته تا اسپانیا به بالاترین رقم در تاریخ رسیده است و مردم در اسپانیا به خیابان‌ها آمده‌اند. قیمت‌ها در سراسر اروپا بسیار افزایش یافته و می‌تواند بهبود اقتصادی این منطقه از کرونا را تحت تأثیر قرار دهد.
جاویر بلاس، تحلیلگر انرژی گفت: «در اسپانیا، قیمت برق در این هفته رکورد جدیدی ثبت کرد که یک مشکل سیاسی بزرگ است.»
مصرف‌کنندگان در اسپانیا علیه افزایش قیمت اعتراض می‌کنند، چراکه امسال حدود دو برابر قیمت برقی که پارسال پرداخت می‌کردند، باید پرداخت کنند. قیمت برق این هفته در انگلیس، آلمان و فرانسه نیز رکورد زد. ایرلند که یک صادرکننده برق به انگلیس است، شرایط اضطراری اعلام شده است. قیمت انرژی در اروپا بسیار اهمیت دارد و امسال افزایش قیمت‌ها سبب افزایش تورم و قیمت کالا‌ها میشود. در آلمان، بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا، افزایش قیمت انرژی، تورم سالانه را در ماه آگوست به بالاترین رقم در ۱۳ سال گذشته رساند.
«اول هانسن»، رئیس بخش کالا‌های اساسی بانک ساکسو بانک اعلام کرد: افزایش قیمت گاز در اروپا اخیراً رکورد جدیدی را ثبت کرده که عمدتاً به دلیل کاهش عرضه و نیز شروع زودهنگام هوای زمستانی در این منطقه است. همچنین عرضه گاز از کشور روسیه هم کاهش یافته و پروژه جهانی خط لوله نورداستریم ۲ نیز همچنان در هاله‌ای از ابهام است.
وی افزود: اگر افزایش قیمت در ماه‌های آینده کنترل نشود، احتمالاً زمستان سختی را با کمبود انرژی تجربه خواهیم کرد و کاهشی در رقابت‌پذیری صنایع وابسته به انرژی خواهد ایجاد خواهد شد. این صنایع اکنون نیز به دلیل بالا بودن قیمت گاز و برق تحت فشار هستند.
افزایش قیمت گاز طبیعی باعث تقویت تقاضای جهانی برای زغال‌سنگ شده است. بانک امریکایی گلدمن ساکس هفته جاری پیش‌بینی خود از قیمت زغال‌سنگ در آسیا را تقریباً دو برابر کرد و همچنین پیش‌بینی کرد به دلیل قیمت بالای گاز در آستانه فصل سرما، قیمت زغال‌سنگ حرارتی نیوکاسل در سه ماهه چهارم به ۱۹۰ دلار در هر تن می‌رسد، در حالی پیش بینی قبلی این بانک ۱۰۰ دلار در هر تن بود.
سیموناس ویلیکیس، کارشناس بازار انرژی اتحادیه اروپا به خبرگزاری تاس روسیه گفت: قیمت گاز تحت تأثیر ریسک ذخایر گاز ناکافی در آستانه فصل گرمایش زمستان بالاتر می‌رود. اگر ذخایر اکنون پر نشوند و زمستان سردی پیش رو باشد، کشور‌های اتحادیه اروپا ممکن است ناچار شوند از نیروگاه‌هایی استفاده کنند که به جز گاز با سوخت‌های دیگری از جمله زغال‌سنگ فعالیت می‌کنند تا برق کافی تولید کنند. این سناریو به بلندپروازی‌های اتحادیه اروپا برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای لطمه خواهد زد.
