یکی از سوخت‌هایی که تجدیدپذیر نیست، اما در زمره انرژی‌های پاک قرار می‌گیرد و بسیاری از کشورها برای مقابله با گرمایش جهانی در حال سرمایه‌گذاری روی آن هستند، هیدروژن است. فارغ از روش‌های گوناگون تولید آن که در حال حاضر اغلب با سوزاندن سوخت‌های فسیلی انجام میشود، اما روش سبز هم که از تجدیدپذیرها در این فرآیند استفاده میشود وجود دارد؛ چگونگی ایجاد زیرساخت برای توزیع سوخت هیدروژن محل سوال است.
به گزارش «انرژی امروز» از دنیای اقتصاد، دولت آلمان قوانین موقتی برای شبکه‌های هیدروژن تصویب کرده که در آن شبکه هیدروژن و گاز طبیعی جدا از هم دیده شده‌اند.
با این حال، جیمز واتسون دبیرکل انجمن یوروگاز (Eurogas) که بازیگران این صنعت در اروپا را نمایندگی می‌کند این رویه را خطا و غیراقتصادی می‌داند. به گفته واتسون برای کاهش هزینه‌های توسعه سوخت هیدروژن ابتدا باید از زیرساخت گسترده گاز طبیعی بهره برد و حتی هیدروژن را به تدریج تا ۲۰ درصد با گاز طبیعی ترکیب کرد. این مقام صنعت گاز در گفت‌و‌گو با اساندپی گلوبال پلاتس عنوان کرده که باید بازار این دو سوخت نیز فعلا مشترک باشد و وقتی هیدروژن به بلوغ خود رسید، آنگاه می‌توان شبکه جداگانه آن را که هزینه زیادی هم دارد، ایجاد کرد.
گاز طبیعی سکوی پرتاب سوخت هیدروژن
دبیرکل یوروگاز درباره شیوه توسعه هیدروژن با استفاده از تجربه و زیرساخت گاز طبیعی به نشریه پلاتس گفت: «اروپا باید به جای ایجاد شبکه‌های جداگانه از همان ابتدا، از زیرساخت‌های گاز موجود خود برای تسهیل توسعه بازار هیدروژن استفاده کند.»
جیمز واتسون معتقد است الگو قرار دادن اینکه چه چیزی برای بازار گاز اروپا کار کرده، بهترین مدل برای توسعه هیدروژن خواهد بود. او افزود: «تلاش برای پیچیده کردن بازار هیدروژن احتمالا موجب سقوط آن خواهد شد و ساده نگه داشتن آن و بررسی آنچه در مورد متان کار کرده روش خوبی برای به پیش راندن هیدروژن است.»
بازار هیدروژن در مراحل ابتدایی خود است، اما به‌عنوان یک ستون اصلی گذار انرژی در اروپا در نقش یک جایگزین پاک‌تر برای گاز طبیعی در طیف گسترده‌ای از برنامه‌های کشورها معرفی میشود.
واتسون گفت که اولین مرحله در تولید هیدروژن، ترکیب آن با گاز طبیعی موجود است.
واتسون گفت: «با توجه به وضعیت شبکه توزیع، شما می‌توانید حدود ۲۰ درصد بدون نیاز به ایجاد تغییرات اساسی در لوازم خانگی، به‌طور موثر ترکیب کنید.»
وی ادامه داد: «وقتی به حدود ۲۰ درصد رسیدید، نظر ما این است که احتمالا پس از آن ارزان‌تر باشد که به ایجاد زیرساخت اختصاصی هیدروژن بپردازید.»
«از شبکه موجود استفاده کنید، از ترکیب کردن استفاده کنید و هنگامی که به میزان مشخصی رسیدید، شما می‌توانید تغییر کنید و تا آن زمان به اندازه هزینه ساخت یک شبکه کامل جداگانه صرفه‌جویی کرده‌اید.» او می‌افزاید: «این باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه زیادی خواهد شد. ما بیش از ۲ میلیون کیلومتر سیستم توزیع در اروپا داریم، بنابراین ما به جای تلاش برای ساخت یک سیستم هیدروژنی کاملا جدید از این سیستم استفاده می‌کنیم. این برنامه صرفا خیلی بیشتر معنای اقتصادی دارد.»
نقد پیشنهاد آلمان
این اظهارات واتسون پس از تصویب مقررات موقت شبکه‌های هیدروژنی توسط دولت آلمان – به‌عنوان بخشی از اصلاحات گسترده‌تر در صنعت انرژی – صورت می‌گیرد که مقرر میشود شبکه‌های هیدروژنی از شبکه‌های گاز طبیعی جدا شوند.
برلین می‌خواهد هزینه‌های شبکه‌های هیدروژنی را کاملا از قبوض گاز مصرف‌کنندگان جدا کند.
واتسون گفت: «من فکر می‌کنم ما برای آینده به استفاده بسیار دموکراتیک‌تر از هیدروژن نیاز داریم و این به معنای استفاده از زیرساخت‌های موجود و کمک به اپراتورهای فعلی است که برای ایجاد انتقال انرژی، با گازهای جدیدی که وارد می‌شوند سر و کار خواهند داشت.»
«بیایید صنعت نوپای هیدروژن را از بین نبریم، زیرا ما واقعا به افراد مشغول در صنعت گاز برای کمک به راه‌اندازی یک بازار موثر احتیاج داریم. آنها در اطمینان از اینکه امروز بازار گاز کار می‌کند نقشی اساسی داشته‌اند و من فکر می‌کنم که آنها در اینکه اطمینان حاصل کنید بازار هیدروژن در آینده کار می‌کند، عاملی تعیین کننده خواهند بود.»
واتسون همچنین گفت که دیگر زیرساخت‌های گازی اروپا مانند ترمینال‌های واردات گاز طبیعی مایع(LNG) می‌توانند برای واردات هیدروژن مایع(LH۲) در آینده استفاده شوند.
انتظار می‌رود آفریقای شمالی یک منبع تولید هیدروژن سبز که در آن از گازهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی بهره برده میشود، خواهد بود که می‌تواند به اروپا به شکل هیدروژن مایع صادر شود. او در این باره تاکید کرد: «شما تاسیسات ال.ان.جی. کرواسی را آن سوی مدیترانه دارید. می‌توانید آن را در موعد مناسب ارتقا دهید تا برای تجارت هیدروژن مایع از آن بهره بگیرید. این یک بخش معنادار از اقتصاد ما خواهد بود و این مسیری است که خط‌مشی ما نشان می‌دهد.»
علاوه بر این، نقطه ابهام دیگر این است که آیا مسوولیت با تامین‌کنندگان سنتی گاز اروپا مانند روسیه و نروژ است که گاز را پیش از ارسال از طریق خط لوله کربن‌زدایی و هیدروژن تولید و سپس آن را از طریق شبکه‌های بزرگ خود به مشتریان ارسال کنند. راه جایگزین هم می‌تواند این باشد که آنها مانند سابق به صادرات گاز طبیعی ادامه دهند و خود مشتریان در مقصد پس از دریافت گاز، فرآیند کربن‌زدایی را پیش بگیرند.
واتسون می‌گوید: «فکر می‌کنم این موضوع به اقتصاد آن بستگی دارد. آیا ارزان‌تر خواهد بود که گاز طبیعی را انتقال داد و ما در پایان خط آن را کربن‌زدایی کنیم یا راه ارزان این خواهد بود که زیرساختی که گاز را از شرق به غرب یا از شمال به جنوب می‌آورد، تغییر بدهیم و سپس آنها را مامور ساخت واحدهای CCS و… کنیم و بعد از آن هیدروژن را از طریق خط لوله بفرستیم.» او ادامه داد که در پایان بازار تصمیم خواهد گرفت که موثرترین راه چه خواهد بود.
کالای قابل معامله
وقتی از واتسون پرسیده شد که توسعه تجارت هیدروژن را چگونه می‌بیند و آیا آن هم شبیه به مدل قطب معاملاتی گاز در اروپا خواهد بود، او پاسخ داد که هیدروژن باید یک کامودیتی قابل معامله در بازار باشد. او در این مورد توضیح داد: «از نظر من این موضوع واقعا بسیار برای هزینه فایده کلی هیدروژن حیاتی خواهد بود.» واتسون ادامه داد: «ما همچنین اعتقاد داریم که در حال حاضر نباید بازارهای مجزا داشته باشیم و مطمئنا هیدروژن باید درون بازار گاز طبیعی معامله شود.» «چرا باید آن را تغییر داد وقتی خیلی خوب برای مشتریان کار کرده؟ من نمی‌فهمم چرا شما می‌خواهید یک بازار کامل جدید برای هیدروژن جدا از بازار متان ایجاد کنید.»
واتسون در پایان صحبت‌هایش با پلاتس گفت: «آخر داستان، یک مصرف‌کننده هیدروژن یا متان نمی‌خرد، بلکه آنها گرما یا سوختی برای پخت و پز می‌خرند. بنابراین به نظر من این چیزی است که باید به یاد داشته باشیم. مصرف‌کننده‌ها هستند که مهم‌اند.»
اساندپی گلوبال پلاتس قیمت هیدروژن سبز هلند را در ۱۸ فوریه(۳۰ بهمن) ۸۶/ ۲ یورو برای هر کیلوگرم ارزیابی کرد. در قیاس با آن هیدروژن خاکستری ۸۶/ ۰ یورو در هر کیلوگرم قیمت‌گذاری شده بود.
