مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران ظرفیت های پژوهش و انتقال فناوری در تفاهمنامه نفتی ایران و روسیه را تشریح کرد و گفت: حوزه تعاملات فناورانه بین شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه مشتمل بر سه دسته از فناوری‌ها است که در قدم اول لیست فناوری‌های شناسایی شده در این سه حوزه تکمیل و در مذاکرات قراردادی نهایی خواهد شد.
مهدیا مطهری در گفت و گو با اقتصاد انرژی، با بیان اینکه یکی از مؤلفه‌های اصلی برای توسعه و تولید از میادین نفتی و گازی کشور، جذب سرمایه است، اظهار کرد: هر چقدر میزان جذب سرمایه بیشتر باشد، تعداد بیشتری از میادین را می‌توان توسعه داد و حتی پروژه‌های ازدیاد برداشت را عملیاتی کرد. بر این اساس، به تولید حجم بیشتری از نفت و گاز هم می‌توان دست یافت. همچنین، در کنار دستیابی به اهداف تولید نفت و گاز در شرکت ملی نفت ایران این تلاش وجود دارد که از ظرفیت سرمایه‌گذاری‌ها برای توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور داخلی هم استفاده شود به نحوی که بتوان در افزایش سهم پنج درصدی اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی قدم‌های مؤثرتری را برداشت.
وی با تاکید بر اینکه شرکت ملی نفت با حمایت سایر ذیربطان از ظرفیت این تفاهمنامه برای دستیابی به این مهم استفاده خواهد کرد، ادامه داد: حوزه تعاملات فناورانه بین شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه مشتمل بر سه دسته از فناوری‌ها است، یک دسته فناوری‌هایی است که گازپروم در آنها به بلوغ فناورانه رسیده و در این حوزه کسب فناوری از طریق فعال‌سازی ظرفیت پیوست فناوری در قراردادهای توسعه‌ای دنبال خواهد شد.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران افزود: دسته دوم فناوری‌هایی خواهند بود که با توجه به ظرفیت زیست‌بوم فناوری و نوآوری در داخل کشور، به دنبال تسهیل به‌کارگیری آنها توسط طرف روسی خواهیم بود. در دسته سوم به‌دنبال توسعه فناوری در حوزه‌های مشترک مورد علاقه دو طرف از طریق تعریف و اجرای پروژه‌های پژوهش و فناوری مشترک خواهیم بود.
مطهری تصریح کرد: در این حالت ریسک هزینه‌های توسعه فناوری برای هر دو طرف کاهش خواهد یافت و بازار بزرگتری برای فناوری توسعه‌یافته، متصور خواهد بود. با توجه به این دسته‌بندی، اجرایی کردن این تفاهمنامه در حوزه پژوهش و فناوری از طریق مذاکرات بین تیم مربوطه ایرانی با طرف روسی خواهد بود. دو موضوع اصلی در این مذاکرات تکمیل و نهایی کردن عناوین فناورهای شناسایی شده و تعیین شکل همکاری‌ها از جمله تشکیل کنسرسیوم بین شرکت‌های دو کشور و تعریف پروژه‌های تحقیقاتی مشترک خواهد بود. در این راستا، تقاضاهای فناورانه در شرکت ملی نفت شناسایی شده‌اند و از طرف دیگر توانمندی‌های فناورانه شرکت گازپروم هم در حال مطالعه و بررسی بیشتر است.
وی افزود: میزان بهره‌مندی شرکت ملی نفت ایران و کلیه بازیگران زیست‌بوم فناوری و نوآوری از فناوری‌های ارتقاء یافته بستگی به ظرفیت جذب فناوری در داخل کشور دارد. با توجه به اینکه در دستیابی به یک سامانه فناورانه مسائلی از جمله طراحی، ساخت مواد و کالا و عملیات به‌کارگیری سامانه موضوعیت دارند، لازم است تا از طریق شکل‌دهی به زنجیره‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور طراح، سازنده کالا و مواد و شرکت‌های خدمات چاه که نسبت به موضوع فناوری آن سامانه شناخت و آشنایی نسبی دارند، ظرفیت جذب فناوری را افزایش و از این طریق بتوان با توانمند کردن این زنجیره‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی را توانمند کرد.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران اظهار کرد: هر چقدر حجم همکاری‌های شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه بیشتر باشد، امکان توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور بیشتری با بکارگیری مدل فوق وجود خواهد داشت. بنابراین علاوه بر جذب سرمایه و دستیابی به اهداف از جمله تولید نفت و گاز، یکی از نتایج همکاری‌ها، افزایش توانمندی‌های فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور داخلی خواهد بود؛ از سوی دیگر برای ایجاد ضمانت انتقال فناوری در قراردادهای توسعه‌ای، لازم است تا مشوق‌ها و حتی جریمه‌های قراردادی مؤثرتری را در متن قراردادها قرار داد.
مطهری با اشاره به راهکارهای پیشنهادی برای استفاده بهینه از مقوله پژوهش و انتقال فناوری در این تفاهمنامه، گفت: راهکار اول شناسایی، تکمیل و نهایی‌سازی عناوین فناوری‌های مورد علاقه طرفین است. راهکار دوم استفاده از ظرفیت پیوست فناوری در قراردادها در جهت توانمندسازی زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور از جمله شرکت‌های دانش‌بنیان است. در این راستا، تغییراتی در پیوست فناوری قراردادها داده شده است.
به گفته وی راهکار سوم نیز تعریف پروژه‌های تحقیقاتی مشترک (Joint Research Project) با هدف توسعه پایلوت‌های میدانی فناوری است. توسعه پایلوت‌های میدانی فناورانه مورد توجه دو کشور است. راهکار چهارم، شکل‌دهی به کنسرسیوم‌های ایرانی-روسی برای تجاری‌سازی فناوری‌ها است و راهکار پنجم بازاریابی محصولات فناورانه توسعه‌یافته یا در حال توسعه توسط زیست‌بوم نوآوری و فناوری داخل کشور در کشور روسیه خواهد بود.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران افزود: با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار اخیر رئیس جمهور روسیه با ایشان، حوادث جهانی نشان‌دهنده نیاز ایران و روسیه به همکاری‌های روزافزون و متقابل است. از اینرو، پیگیری و عملیاتی کردن این تفاهمنامه از وظایف ما در شرکت ملی نفت ایران است. عملیاتی کردن این تفاهمنامه در حوزه پژوهش و فناوری، می‌تواند منجر به توسعه بازار اشتغال و کارآفرینی، توسعه فناوری و تجاری‌سازی آن و رونق تولید دانش‌بنیان شود.
