میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان ملل از شانس بالای برگزاری مذاکرات برای بازگشت همه طرف‌ها به برجام خبر داد. پیش از این محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در پیامی توییتری نوشت که به‌زودی طرح اقدام سازنده ایران برای احیای توافق هسته‌ای از طریق کانال‌های دیپلماتیک ارائه میشود. این در حالی است که تلاش‌های قطر برای احیای برجام ادامه دارد.
به گزارش اقتصاد انرژی از دنیای اقتصاد، با عقب‌نشینی انگلیس، فرانسه و آلمان از طرح تحت حمایت آمریکا برای تصویب قطعنامه در انتقاد از ایران در شورای حکام، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی با انتقاد از تاکید تهران و واشنگتن بر اینکه طرف دیگر ابتدا باید قدم نخست در بازگشت به برجام را بردارد، گفت شانس برگزاری مذاکرات بسیار بالاست. همزمان با این تحولات، وزیر خارجه ایرلند با توجه به نقش کشورش به‌عنوان تسهیل‌کننده اجرای برجام امروز یکشنبه به تهران سفر می‌کند. موضوعی که می‌تواند تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای را تشدید کند.
در همین ارتباط، میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت که تمایل آمریکا برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یک رویکرد درست و واقع‌بینانه است. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری تاس، اولیانوف که با شبکه تلویزیونی روسیه۲۴ گفت‌وگو می‌کرد در ادامه مدعی شد: آمریکایی‌ها در این زمینه رویکرد بسیار مسوولانه‌ای اتخاذ کرده‌اند. آنها اکنون آماده رایزنی درباره بازگشت به برجام به همان شکلی که بود، هستند. این، تصمیمی صحیح، عاقلانه و واقع‌بینانه است.
وی با بیان اینکه «جاه‌طلبی‌های ایران و ایالات‌متحده نگران‌کننده است» افزود: در این وضعیت هم آمریکا و هم ایران شروع به گفتن این کرده‌اند که طرف دیگر باید قدم اول را بردارد اما این مسیر به هیچ جا نمی‌رسد. تنها راه پیشرفت در این زمینه، همزمان کردن گام‌های عملی به گونه‌ای است که هیچ‌کس فکر نکند وجهه خود را از دست داده است. این دیپلمات روس خاطرنشان کرد که همگام‌سازی و یک نقشه راه مشخص با دستورالعمل‌های گام به گام، تنها راه موفقیت (برای حفظ برجام) است. اولیانوف همچنین گفت که طرف‌های فعلی توافق هسته‌ای با ایران و ایالات‌متحده احتمالا یک نشست غیر‌رسمی برگزار می‌کنند اما برخی از مسائل باید روشن شود. او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه زمانی مذاکرات درباره بازگشت آمریکا به برجام آغاز خواهد شد، خاطرنشان کرد: واضح است که آنها باید هرچه زودتر این کار را انجام دهند. شاید لازم باشد که طرف‌های کنونی برجام و آمریکا یک نشست غیر‌رسمی برگزار کنند. این احتمال وجود دارد اما برخی جزئیات باید مشخص شود، چراکه این مساله‌ای بسیار حساس، به‌ویژه برای ایران است.
این مقام روس با تاکید بر اینکه «شانس برگزاری مذاکرات بسیار بالاست» گفت که اکنون امکان تمرکز روی مسیر دیپلماتیک فراهم شده است. وی همچنین اظهار کرد: ما شاهد یک موقعیت کاملا خاص هستیم که وحدت، در آن هدف است زیرا ایران و ایالات‌متحده خواهان بازگشت به اجرای کامل برجام هستند. اکنون، توالی مراحل و محتوای آنها باید مورد مذاکره قرار گیرد. این یک کار قابل حل بوده و دارای یک هدف استراتژیک مشترک است.
روز پنج‌شنبه ۱۴ اسفند ماه خبرگزاری انگلیسی رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد انگلیس، فرانسه و آلمان از طرح خود تحت حمایت آمریکا برای تصویب قطعنامه در انتقاد از ایران در شورای حکام آژانس عقب نشسته‌اند.
سه کشور اروپایی عضو برجام بعد از عقب‌نشینی از صدور قطعنامه انتقادی از ایران در شورای حکام آژانس اتمی بیانیه‌ای صادر و ایران را به «نقض» برجام متهم کرده و گفتند که از این بابت نگران هستند. آنها نوشتند: «همچنان از نقض ادامه‌دار تعهدات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر به‌خصوص گام‌های تنش‌آمیز برداشته‌شده از سوی این کشور از تاریخ نوامبر ۲۰۲۰ نگران هستیم.»
آنها درباره دلیل عقب‌نشینی از تصمیم خود برای صدور این قطعنامه نیز خاطرنشان کردند: «با وجود حمایت آشکار از این قطعنامه در شورای حکام آژانس اتمی ما فعلا تصمیم گرفته‌ایم این اقدام را متوقف کنیم تا به مدیرکل آژانس برای اجرای تلاش‌های جدید ایشان با هدف شکستن این بن‌بست و حل و فصل بدون تاخیر اختلافات مذکور – اقداماتی که مدیرکل در هفته جاری آنها را به شورا اعلام کرد – فرصت بدهیم.»
سه کشور در بیانیه مذکور عنوان کردند: «ما تحولات را از نزدیک رصد خواهیم کرد و چنانچه پیشرفتی درخصوص هر یک از تحولات مطرح‌شده در این جلسه حاصل نشود حق فراخوان برای برگزاری نشست فوق‌العاده شورا را برای خود محفوظ می‌دانیم.»
دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت سال ۱۳۹۷ به‌صورت یکجانبه و برخلاف قوانین بین‌المللی از توافق هسته‌ای که مورد تایید سازمان ملل بود خارج شد. ترامپ درصدد بود با در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری، ایران را مجبور کند که به میز مذاکره آمده و توافقی که مورد نظر تیم دولت او بود حاصل شود. اما وی در حالی روز ۲۰ ژانویه (اول بهمن) به کار خود پایان داد که به هدف خود در قبال ایران دست نیافت و با وجود بدعهدی تروئیکای اروپا، ایران با در پیش گرفتن صبر راهبردی، همچنان توافق برجام را حفظ کرد.
دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور جدید آمریکا پس از ورود به کاخ سفید اعلام کرد که تنها زمانی به توافق هسته‌ای با ایران بازخواهد گشت که نخست ایران کاهش تعهدات خود را متوقف کرده و کاملا به تعهداتش پایبند شود. مقام‌های جمهوری اسلامی در واکنش به این درخواست واشنگتن تاکید کرده‌اند که آمریکا نخست از برجام خارج شده و تنها پس از پایبندی کامل به برجام و راستی‌آزمایی آن از سوی ایران، کاهش تعهدات برجامی خود را بازخواهد گرداند.
سه کشور به خودشان فرصت داده‌اند
همزمان نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه هیچ ترتیبات جدیدی با آژانس، بعد از تفاهم مشترک اخیر در تهران، انجام نشده، به بانیان هر قطعنامه‌ای علیه ایران هشدار داد که اگر بخواهند به مسیر تقابل روی بیاورند، با پاسخ قاطع تهران مواجه خواهند شد. به گزارش خبرگزاری فارس، کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد بیانیه سه کشور اروپایی راجع به‌دلیل توقف فرآیند قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: سه کشور ادعا کرده‌اند با این اقدام خود فرصت دیگری به ایران و آژانس دادند تا به کار خود در مورد برخی موضوعات ادامه دهند و حق خود را برای درخواست جلسه فوق‌العاده شورای حکام در هر زمانی محفوظ می‌دارند. او افزود: سه کشور در واقع، به خودشان فرصت دیگری داده‌اند تا در پرتو بی‌اقدامی و عدم‌پایبندی به تعهداتشان تحت برجام از یکسو و عدم‌تخریب فضای دیپلماسی و همکاری ایران و آژانس از سوی دیگر، به تکالیف خود عمل کنند. غریب‌آبادی افزود: توقف فرآیند قطعنامه، نتیجه دیپلماسی و مقاومت فعال و همچنین پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه هسته‌ای در پرتو قانون اخیر مجلس شورای اسلامی است. نماینده ایران تاکید کرد: از این رو، به بانیان هر قطعنامه‌ای علیه ایران در هر مرحله و زمانی هشدار می‌دهیم اگر بخواهید مجددا به مسیر تقابل روی بیاورید، جمهوری اسلامی ایران آماده است واکنش و پاسخ محکمی، به‌ویژه در حوزه فنی هسته‌ای به آن بدهد.
غریب‌آبادی در مورد ارتباط سفر هیات فنی آژانس در ماه آوریل به تهران نیز گفت: اروپایی‌ها و رسانه‌هایشان مایلند این موضوع را به امتیازی برای خودشان در فرآیند توقف قطعنامه تلقی کنند. اگر آنها مایلند از این موضوع به‌عنوان یک راهکار حفظ آبرو در توجیه توقف فرآیند قطعنامه استفاده کنند، مربوط به خودشان است. او تاکید کرد: هیچ ترتیبات جدیدی با آژانس، بعد از تفاهم مشترک اخیر در تهران، انجام نشده است. همانگونه که در نشست شورای حکام هم گفتم، تعاملات دو طرف در حوزه پادمان، موضوع جدیدی نیست و در تداوم روابط موجود است.
سفر برجامی وزیر خارجه ایرلند به تهران
تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای احیای برجام در شرایطی است که وزیر امور خارجه ایرلند با توجه به نقش کشورش به‌عنوان تسهیل‌کننده اجرای برجام به تهران سفر و با رئیس‌جمهور ایران دیدار می‌کند.
به گزارش خبرگزاری فارس، سیمون کاوونی، وزیر امور خارجه ایرلند قرار است امروز با توجه به نقش کشورش به‌عنوان تسهیل‌کننده اجرای برجام در شورای امنیت سازمان ملل متحد در تهران با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران دیدار کند. جمهوری اسلامی ایران پیش از این دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت در جلسه‌ای با حضور آمریکا جهت گفت‌وگو درباره توافق هسته‌ای برجام را رد کرده است. «محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران که او هم در این سفر با کانووی دیدار خواهد کرد روز جمعه گفت ایران برنامه سازنده‌ای درباره برجام پیشنهاد خواهد کرد.
کاوونی در بیانیه‌ای گفته است: «ایرلند جزو طرفداران برجام است. ایرلند مشتاق است در نقش خود به‌عنوان تسهیل‌کننده (اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در تایید برجام) گفت‌وگوهای نزدیک با همه بازیگران را حفظ کرده و همه طرف‌ها را به رعایت کامل توافق ترغیب کند.» ایرلند کرسی خود را در شورای امنیت در اول ژانویه ۲۰۲۱ (۱۲ دی) به‌عنوان عضو منتخب برای مدت دو سال در دست گرفت. سفر کاوونی در حالی انجام میشود که وزارت خارجه تحت امر او در هفته جاری از برنامه خود برای بازگشایی سفارت ایران در تهران تا سال ۲۰۲۳ خبر داد. سفارت ایرلند سال ۲۰۱۲ به‌دلیل کاهش بودجه تعطیل شد. وضعیت برجام و تلاش‌ها برای حفظ آن یکی از مسائلی است که در کانون توجه کشورهای اروپایی قرار دارد.
