به گزارش اقتصاد انرژی و به نقل از آهن‌نیوز، همه ساله با نزدیک شدن به فصل زمستان و کاهش دمای شدید، شاهد افزایش مصرف انرژی در کشور هستیم. چالشی که دولت با اعمال محدودیت بر واحدهای تولیدی و صنعتی سعی در مدیریت آن دارد و متأسفانه تاکنون چاره‌ای کارآمد برای حل اساسی این موضوع اندیشیده نشده است.
در حالی که حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس‌جمهور روز گذشته در جمع دانشجویان دانشگاه تهران به مناسبت 16 آذرماه و روز دانشجو بر عدم قطعی در تامین برق و گاز در کشور تاکید داشت و عنوان کرد: در تابستان امسال خاموشی نداشتیم و دلیل آن ساخت نیروگاه جدید نبود، بلکه با مدیریت صحیح توانستیم از این بحران عبور کنیم. اما در روزهای اخیر اخباری مبنی‌بر احتمال اعمال محدودیت گاز در برخی شهرک‌ها و نواحی صنعتی و صنایع بزرگ منتشر شد که طی آن محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران از احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیشتر بر نیروگاه های کشور درصورت عدم کاهش مصرف گاز خانگی و تجاری خبرداد.
محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ (مرکز کنترل) شرکت ملی گاز ایران ، با اشاره به افزایش مصرف گاز عنوان کرد: مصرف گاز خانگی و تجاری در کشور نسبت به هفته گذشته 20 درصد افزایش پیدا کرده است و به نظر می‌رسد با افزایش دوباره آن مواجه باشیم. باتوجه به کاهش چهار درجه‌ای دمای هوا تا انتهای هفته، ۲۰ درصد دیگر به مصرف گاز اضافه خواهد شد.
وی پیش بینی کرد که چند روز آینده مصرف گاز شیب صعودی پیدا خواهد کرد و احتمالا میزان مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری به ۷۵ درصد برسد و با این رویه، طبیعتا این میزان کسری باید از جای دیگری جبران شود چراکه تولید دیگری وجود ندارد لذا باید با اعمال محدودیت راهی برای تامین سوخت کشور لحاظ کرد. اکنون مقداری از این کمبود را طریق مدیریت تامین گاز صنعت سیمان جبران می‌کنیم، به‌گونه‌ای که سوخت دوم که مازوت است را به این بخش تحویل داده‌ایم تا تولید متوقف نشود، مقدار دیگر را از طریق مدیریت میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم.
جولایی با بیان اینکه درحال حاضر اعمال محدودیت برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است، گفت: به غیر از این دو، مواردی نیز وجود دارد که پس از هماهنگی با وزارت صمت اگر لازم باشد اعمال خواهیم کرد.
اگرچه کل مصرف گاز زنجیره فولاد فقط ۷ درصد مصرف کشور است. ولی با توجه به آغاز محدودیت گاز در فصل زمستان باید مراقب بود که زنجیره ارزش فولاد دچار مشکل نشود. چراکه محدودیت بدون کارشناسی و بدون برنامه‌ریزی صحیح و لحاظ نمودن اطلاعات واقعی از همه صنایع، سبب آسیب جدی به تولید فولاد کشور می‌شود.
ترکیب مصرف گاز در کشور به گونه ای است که حدود ۱۱ درصد خوراک پتروشیمی ، ۹ درصد سوخت پتروشیمی، ۴۱ درصد مصارف خانگی، ۲۵ درصد صنعت، ۲ درصد کشاورزی، ۴ درصد تجاری، ۶ درصد حمل و نقل و ۷ درصد کل زنجیره فولاد را در برمی‌گیرد. با این حساب قطع گاز فولادی ها می تواند یک چالش بزرگ برای اقتصاد صنعتی کشور محسوب شود.
کارخانه‌های کوچک فولادسازی اگر در ایام زمستان برای آنها گاز تخصیص داده نشود. چون گازسوزند و کوره‌شان نمی‌تواند بدون گاز کار کند. مجبور به تعطیلی واحدهای خود هستند که ضرر و زیان زیادی را متحمل خواهند شد. این ضرر به تمام جامعه تسری پیدا خواهد کرد. ادامه این روند وضعیت را برای تمام زنجیره فولاد دشوار خواهد کرد.
اگرچه در سال های اخیر برای جبران این محددیت‌ها، در فصل زمستان به کارخانه‌های تولیدی به جای گاز، سهمیه مازوت هم تخصیص داده می‌شد و معمولاً اکثر کارخانه‌های بزرگ مثل کارخانه‌های سیمان، فولاد و غیره که گازسوز هستند این امکان را دارند که در ایام زمستان با مشعل مازوت هم کار کنند. اما این مسئله نیز مشکلات زیست‌محیطی از جمله آلودگی هوا را در کلانشهرها را به همراه خواهد داشت.
احمدی مرادی، نایب رئیس کمیسیون انرژِی و نماینده مردم هرمزگان در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه قطع گاز صنایع بزرگ برای جبران کمبود گاز در زمستان راهکار مناسبی نیست چراکه منجر به بر هم زدن تعادل بازار می‌شود، تصریح کرد: از آنجا که تولید گاز فرآیندی زمان‌بر است، باید راهکارهای دیگری را جهت جلوگیری از قطعی آن در زمستان به کار گرفت و بهینه‌سازی مصرف و صرفه‌جویی بهترین اقدام برای جبران این کمبود در کوتاه مدت است.
وی افزود: اگرچه وزیر نفت قول داد طوری برنامه‌ریزی کند که در زمستان با مشکل کمبود گاز مواجه نشویم اما یکی دیگر از راهکارهای جبران کسری گاز، واردات از کشورهای همسایه است چراکه این مهم مانع از قطعی گاز خانگی و صنعتی در زمستان خواهد شد.
کیوان جعفری، کارشناس و فعال در صنعت فولاد با بیان اینکه قطع گاز و انرژی مورد نیاز واحد های صنعتی و تولیدی، موجب برهم خوردن توازن زنجیره فولاد و کمبود مواد اولیه در بازار خواهد شد، گفت: واحدهای صنعتی در هر وضعیتی، چاره‌ای جز تولید ندارند و باید چاره‌ای برای تأمین انرژی بیندیشند، در غیر این صورت، متحمل زیان سنگین می‌شوند اما متأسفانه در ۶ ماهه ابتدایی سال ما با قطع برق مواجه هستیم و در شش ماهه دوم سال با قطع گاز که این رویه، تولید کنندگان را با ضرر و زیان بسیاری مواجه کرده است.
وی تصریح کرد: کمبود گاز موجب می‌شود تا تولیدکننده برای جلوگیری از خط تولید به مصرف مازوت روی بیاورد و لذا این موضوع خود دارای مشکلاتی است از جمله قیمت گزاف و مشکلات زیست محیطی آن که جبران ناپذیر است.
