به گزارش اقتصاد انرژی و به نقل از ایرنا، جنگ روسیه و اوکراین، امکان صادرات گاز روسیه را به اروپا از بین برده است؛ به همین دلیل مسکو به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده گاز به اروپا به فکر بازارهای جایگزین افتاده است. یکی از گزینه‌های پیش روی روسیه، استفاده از ظرفیت همسایگان است. ایران در این ارتباط از شرایط خوبی برخوردار است و می‌تواند در زمینه خرید یا سوآپ گاز روسیه همکاری داشته باشد.
در حال حاضر زیرساخت واردات سالانه ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز روسیه از دو مسیر آذربایجان و ترکمنستان برای ایران وجود دارد. تهران می‌تواند با خرید این گاز با قیمت مناسب و استفاده از آن در استان‌های شمالی، گاز خود را به جای صرف هزینه و انتقال به شمال، از جنوب (محل تولید) و با قیمت بالاتر به کشورهایی مثل پاکستان و عمان صادر کند و یا حجم صادرات گاز به کشور عراق و ترکیه را افزایش دهد. در رابطه با تخمین درآمدهای ارزی کشور از رهگذر این سیاست باید گفت تنها با خرید و جایگزینی گاز روسیه به جای گازوئیل، طبق آمار بورس انرژی، حتی در صورتی که فقط ۱۵ درصد از گاز مازاد روسیه برای تامین نیروگاه‌های ایران و جلوگیری از سوزاندن سوخت مایع استفاده شود، درآمد ۶ میلیارد دلاری نصیب کشور خواهد شد. این رقم به غیر از درآمد حاصل از سوآپ گاز روسیه و برداشت سهم ترانزیتی ایران است.
رضا قاسمی پور، کارشناس اقتصادی در این زمینه در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به این موضوع که سوآپ گاز روسیه از طریق ایران اتفاق مثبتی است، اظهار کرد: از آنجایی که ایران رقیب روسیه در موضوع گاز محسوب می‌شود، مسکو همواره تمایل داشته است گازش را به طرق دیگری که ایران در آن دخیل نباشد، به فروش برساند. اما الان به دلیل جنگ روسیه و اوکراین این اجبار برای مسکو پیش آمده است که از ظرفیت همسایگان برای فروش گازش استفاده کند. اگر این اتفاق بیفتد و ایران به سوآپ گاز روسیه بپردازد، فرصتی برای کشورمان پیش می‌آید تا با دریافت حق سوآپ درآمدی کسب کند.
وی افزود: اینکه گاز را در شمال کشور با قیمت تخفیفی تحویل بگیریم و آن را با نرخ بالاتر در جنوب صادرات کنیم، منفعت اقتصادی برایمان دارد. از طرف دیگر، این سیاست باعث کاهش هزینه‌های ما در موضوع نقل و انتقال گاز از جنوب به شمال کشور می‌شود. عمده منابع گازی ما در جنوب کشور است و برای رفع نیاز بخش‌های شمالی باید گاز را به آن مناطق منتقل کنیم که هزینه بر است. با دریافت گاز روسیه در شمال و مصرف آن در همان مناطق از هزینه‌های حمل و نقل ما کاسته می‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: به این موضوع باید دقت کافی داشته باشیم که روسیه در صنعت گاز رقیب بالقوه ایران محسوب می‌شود. اگر زمانی بخواهیم مصرف گاز کشور را مدیریت کنیم و به صادرات آن بپردازیم، یکی از رقبای جدی ما روسیه است. از آنجایی که مسکو بخش زیادی از بازارهایش را از دست داده است می‌تواند خطر بالقوه‌ای برای ما در تسخیر بازارها باشد.
قاسمی پور ادامه داد: باید حواسمان به این موضوع باشد که ضمن سوآپ گاز روسیه به دام مسکو نیفتیم و بازارهای ما را تسخیر نکند. باید دقت داشته باشیم که مسکو در صنعت نفت و گاز رقیب ماست و بنابراین برنامه‌هایی که در ارتباط با ما اجرا می‌کند، خیلی به نفع ما نخواهد بود. اگر می‌خواهیم از فرصت پیش آمده در زمینه سوآپ به نفع خودمان استفاده کنیم، باید حواسمان به این واقعیات باشد.
وی خاطرنشان کرد: سوآپ گاز روسیه اگر با در نظر گرفتن ملاحظات جدی ای که در بالا گفتیم انجام شود، اهرم قدرتی در اختیار ما در مقابل مسکو قرار می‌دهد. به طوری که گاز روسیه از مسیر ایران به مقصد می‌رسد و بنابراین از قدرت چانه‌زنی برخوردار می‌شویم و گاهی اوقات می‌توانیم از اهرم قطع این مسیر و یا کند کردن آن به نفع خودمان در مقابل مسکو استفاده کنیم. بنابراین، سوآپ گاز روسیه علاوه بر منافع اقتصادی از جنبه ایجاد توازن قدرت بیشتر تهران در مقابل مسکو و افزایش قدرت چانه‌زنی ما نیز حائز اهمیت است.
این کارشناس اقتصادی افزود: افزایش روابط در حوزه انرژی با همسایگان از جمله سوآپ گاز روسیه توسط کشورمان باعث می‌شود که ما به لحاظ سیاسی و اقتصادی با کشورهای دیگر گره بخوریم و این امر به افزایش تأثیرگذاری ایران در منطقه می‌انجامد. به ویژه اگر بتوانیم سوآپ گاز روسیه را پیش ببریم، از ابزار چانه‌زنی با روسیه به عنوان یک کشور قدرتمند در منطقه برخوردار می‌شویم و موضع برابرتری خواهیم داشت. شاید بزرگ‌ترین اثر سوآپ گاز روسیه توسط ایران همین باشد که قدرت چانه‌زنی تهران را در برابر مسکو بالاتر می‌برد تا در زمینه‌های دیگر بتواند از آن استفاده کند.
قاسمی پور در پایان تأکید کرد: شاید اقدامات وزارت نفت در خصوص افزایش روابط با همسایگان در حوزة انرژی مثل سوآپ گاز روسیه به صورت کامل نتواند تحریم‌ها را بی‌اثر کند، اما حتماً این تلاش‌ها مهم و موثر هستند.
