به گزارش اقتصاد انرژِی و به نقل از ایرنا، از هفته گذشته بود که زمزمههای کمبود گاز با ورود سامانه بارشی جدید به کشور به گوش رسید. وزارت نفت اگرچه تمام توان خود را برای تامین گاز موردنیاز با اولویت بخش خانگی بسیج کرده بود اما بالا بودن مصرف نگرانیها را نسبت به احتمال قطعی از در سرشاخهها به ویژه در مناطق شمالی و شمال شرقی کشور بیشتر کرده بود.
مصرف گاز بخش خانگی به بالای ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روز رسیده بود و انتظار میرفت با کاهش دما در تمام مناطق کشور، مصرف به بالای ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز برسد.
در همان زمان شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد که تمام پالایشگاههای گاز کشور با تمام توان فعال هستند. خطوط لوله نیز با ظرفیت کامل کار میکنند اما برداشت از شبکه گاز بیشتر از توان است.
گاز صنایع به طور کامل محدود شد و نیروگاهها نیز بیشتر به سمت استفاده از سوخت جایگزین رفتند.
با همه این تمهیدات اما شمال و شمال شرق کشور در معرض قطعی گاز بودند. نکته مهم آن بود که گاز در این مناطق از طریق خط لوله سراسری مجزا تامین نمیشود؛ بلکه خطوط لوله از تهران منشعب شده و به سمت مازندران، گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی میرود؛ بنابراین لازم بود تهران و اصفهان بهعنوان گلوگاههای تامین گاز در مصرف صرفهجویی کنند.
در واقع احداث خط لوله سراسری یازدهم که قرار بود مستقیماً به سمت مشهد کشیده شود در دولت قبل به فراموشی سپرده شد. برای ایجاد این خط لوله ۲ مسیر تعریف شده بود؛ اما هیچ کدام به سرانجام نرسید، زیرا بیژن زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم و دوازدهم اعتقادی به این موضوع نداشت و توجیه آن این بود که تا زمانی که تولید گاز در کشور افزایش پیدا نکرده، احداث خط لوله جدید کار اقتصادی نیست.
زنگنه معتقد بود که وقتی گازی برای تزریق نیست، احداث خط لوله کمکی نمیکند. این در حالی است که در تمام دنیا، خطوط لوله به عنوان یکی از مهمترین مخازن ذخیرهسازی به شمار میروند و استفاده از آنها میتواند به پایداری انتقال گاز کمک کند.
اما این موضوع تنها ترک فعل دولت روحانی در خصوص تامین امنیت گاز کشور نبود. در این دولت شرکت ذخیرهسازی گاز منحل شد.
حدود ۹۰ درصد از گاز کشور در مناطق جنوبی تولید میشود و این در حالی است که ۸۰ درصد از مصرف در مناطق شمالی کشور صورت میگیرد. در شرایط عادی ۲ تا ۳ روز زمان لازم است تا گاز تولید شده در جنوب به دست مصرفکننده در شمال برسد. با سرد شدن هوا و استمرار آن، سرعت در انتقال گاز اهمیت ویژهای پیدا میکند؛ بنابراین اغلب کشورهای جهان، مخازن ذخیرهسازی گاز را در نزدیکی قطبهای مصرف احداث میکنند تا در شرایط سرد، تامین گاز به سرعت انجام شود.
در ایران نیز ۲ مخزن سراجه و شوریجه در قم و خراسان رضوی در دولت احمدینژاد به بهر برداری رسید. این کار قرار بود ادامهدار باشد، اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، ذخیرهسازی گاز مانند بسیاری از طرحهای اولویتدار کشور مانند پالایشگاه سازی به فراموشی سپرده شد.
اگرچه فاز دوم مخزن شوریجه در دولت قبل مصوب شد؛ اما اقدام عملی برای بهرهبرداری از آن صورت نگرفت. البته در دولت سیزدهم، قرارداد آن امضا و کار اجرایی شروع شده است و اجرای آن در سالهای بعد میتواند در کاهش مشکلات تامین گاز شمال شرق کشور موثر باشد.
در واقع، ذخیره سازی با این هدف انجام میشود که در تابستان با کاهش مصرف گاز، سوخت موردنیاز زمستان ذخیره میشود و در زمستان این گاز ذخیره شده برداشت و به مصرف میرسد.
با این حال دولت قبل حتی این موضوع را نیز عملی نکرد تا در کنار سایر مشکلات، کمبود گاز را نیز برای دولت سیزدهم به ارث بگذارد.
این ترک فعل و انحلال شرکت ذخیره سازی گاز آنچنان تاثیری در کشور داشته که حتی سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز زبان به گلایه گشود. وی که روز گذشته به صورت سرزده به منظور بررسی روند گازرسانی در کشور به شرکت ملی گاز ایران رفت، گفت که موضوع ذخیرهسازی گاز و نفت از مسائل بسیار مهم بهویژه برای شرایط بحرانی و غیر قابل پیشبینی است که متأسفانه در مقطعی مورد بیتوجهی قرار گرفته و شرکت ذخیرهسازی گاز منحل شده است. وزارت نفت پس از پایان شرایط ویژه کنونی باید این موضوع را مورد توجه جدی قرار دهد.
رئیسی با بیان اینکه در وضع خاص آب و هوایی پیشآمده با تلاشهای مسئولان اداره گاز و البته همراهی و همکاری متعهدانه مردم قطعی گسترده گاز نداشتیم و فقط در نقاط محدودی متأسفانه گاز قطع شد، درباره مدیریت اعمالشده تصریح کرد: تعطیلی ادارهها و سازمانها راهکار مناسبی نیست، اما امروز موضوع اهم رساندن سوخت به منازل مردم است و بعد به واحدهای تجاری و اداری.
توجه به ذخیره سازی گاز به ویژه در مناطق شمالی کشور موضوعی است که برای امنیت انرژی کشور اهمیت دارد و لازم است تا غفلت دولت قبل در سریعترین زمان ممکن جبران شود.
