به گزارش اقتصاد انرژی و از سازمان بورس، سخنان چند روز پیش «محسن خجسته‌مهر»، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره فروش نفت از طریق انتشار گواهی سپرده نفت خام در بورس انرژی ایران موجی از حدس و گمان‌ها درباره این اقدام نفتی جدید دولت را در رسانه‌ها به راه انداخت.
به نظر می‌رسد وجود اشتراک‌هایی میان گواهی سپرده نفت خام با طرح گشایش نفتی دولت دوازدهم که به دنبال انتشار اوراق سلف نفتی بود، موجب بروز شبهاتی مبنی بر یکی بودن این دو طرح و اهداف آن‌ها شد و برخی گفتند که دولت باز هم قصد دارد کسری مالی خود را با تکیه بر ابزارهای بورسی و به پشتوانه نفت تامین کند.
در چنین شرایطی و در راستای ارتقای شفافیت در حوزه معاملات نفت در بورس، «علی نقوی»، مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت که دو طرح مذکور در اهداف، سازوکار و کارکردها با هم تفاوتهای عمده‌ای دارند.
مدیرعامل بورس انرژی ایران در خصوص تفاوتهای گواهی سپرده نفت خام و طرح گشایش اقتصادی دولت دوازدهم، گفت: گواهی سپرده نفت یک ابزار استاندارد و شفاف برای فروش است که به پشتوانه نفت موجود در مخازن یا انبارهای شرکت ملی نفت منتشر شده و به صورت فروش قطعی نفت بوده و سررسید ندارد، در حالی که اوراق سلف موازی استاندارد بر مبنای عقد سلف منتشر شده و برای تامین مالی پروژه‌ها در چهارچوب پیش‌فروش نفت در سررسید مشخصی در آینده انجام می‌شود.
نقوی با تاکید بر اهمیت توجه به نوع این قراردادها و تفاوتهای عملی‌شان، افزود: اوراق سلف جز ابزارهای تامین مالی محسوب شده و سبب ایجاد تعهدات برای ناشر آن می‌شود که حجم و میزان انتشار آن می‌تواند تبعاتی را برای ایفای تعهدات در آینده داشته باشد؛ اما در گواهی سپرده، ناشر (انباردار) ضامن تحویل کالا طبق شرایط اعلامی است.
وی تضمین تحویل دارایی پایه را به‌عنوان دومین تفاوت عمده گواهی سپرده نفت خام با اوراق سلف نفتی عنوان کرد و گفت: گواهی سپرده نفت خام طبق شرایطی که در اطلاعیه گشایش انبار منتشر می‌شود منجر به تحویل شده و اشخاصی که به میزان معینی از گواهی‌ها را در اختیار داشته باشند درخواست تحویل خود را به شرکت ملی نفت ارائه و نسبت به تحویل اقدام می‌کنند، همچنین شرکت ملی نفت ایران این قابلیت را هم ایجاد کرده برای سایر اشخاصی که توانایی تحویل ندارند در قالب ایجاد کنسرسیومی این شرکت به وکالت از دارندگان گواهی فرآیند تحویل را انجام دهد و برای این ابزار مالی امکان تسویه نقدی وجود ندارد؛ اما در قراردادهای سلف موازی استاندارد امکان اعمال اختیار خرید یا فروش و تسویه بر مبنای نرخ اختیار دیده شده است.
مدیرعامل بورس انرژی ایران در خصوص تفاوت در نوع خریداران بالقوه این دو طرح نیز بیان کرد: «عمده خریداران قراردادهای سلف موازی استاندارد نهادهای مالی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه هستند؛ اما در گواهی سپرده فعالان حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی حضور دارند».
نقوی در پایان با اشاره به اینکه گواهی سپرده فاقد سود تضمینی است گفت در طرح قبلی قرار بود حداقلی از سود برای خریداران اوراق تضمین شود. اما گواهی چنین نیست و سرمایه‌گذاران با توجه به قیمت‌های نفت خام می‌توانند به صورت روزانه نسبت به خرید یا فروش گواهی‌ها تصمیم‌گیری نمایند.
