چرا طلای سیاه دوباره صعودی شد؟

به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از خبربازار :

 در روزهای اخیر قیمت نفت به افزایش خود ادامه داد تا این پرسش مطرح شود که آیا دوباره از ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور خواهد کرد؟ این روند چه تاثیری بر قیمت کالاهای اساسی و به طور کلی برای اقتصاد دارد؟ قیمت نفت در روز جمعه، ۲۲ سپتامبر، همچنان به افزایش خود ادامه داد، زیرا نگرانی‌ها مبنی بر اینکه ممنوعیت صادرات سوخت روسیه می‌تواند عرضه جهانی نفت را کاهش دهد، بر تاثیر منفی افزایش احتمالی در نرخ‌های بهره در ایالات متحده بر تقاضای سوخت، غلبه کرد. به گزارش رویترز، قیمت آتی نفت برنت با ۲۱ سنت یا ۰.۲ درصد افزایش به ۹۳.۵۱ دلار در هر بشکه رسید، همچنین قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۲۳ سنت یا ۰.۳ درصد افزایش به ۸۹.۸۶ دلار صعود کرد.

ماجرای قیمت نفت چیست؟

علیرغم افزایش قیمت‌ها در روزهای اخیر، نرخ نفت خام دو شاخص مهم پس از افزایش بیش از ۱۰ درصدی طی سه هفته گذشته به دلیل نگرانی‌ها درباره کمبود عرضه جهانی از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت، به سمت کاهش هفتگی اندک پیش رفته و متحدانش در ائتلاف موسوم به اوپک پلاس به کاهش تولید ادامه می‌دهند. روز پنجشنبه ۲۱ سپتامبر، دولت روسیه ممنوعیت موقت صادرات بنزین و گازوئیل به همه کشورها به جز چهار کشور شوروی سابق را با هدف دستیابی به ثبات در بازار سوخت داخلی اعلام کرد. این ممنوعیت که خریداران سوخت روسیه را مجبور می‌کند تا به دنبال جایگزین‌های دیگر باشند، باعث افزایش ۵ درصدی معاملات آتی نفت درهمان روز شد.

در همین حال، فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) روز چهارشنبه نرخ بهره را حفظ کرد، اما به موضع خود در مورد تشدید سیاست پولی پایبند ماند و براساس برآوردها تا قبل از پایان سال یک چهارم واحد نیز افزایش یابد. این موضوع، به نگرانی‌های فزاینده‌ای منجر شد که نرخ‌های بهره بالاتر می‌تواند رشد اقتصادی و تقاضا برای سوخت را کاهش دهد. همچنین، دلار آمریکا به بالاترین سطح خود از اوایل ماه مارس رسیده و باید توجه داشت که دلار قوی‌تر، نفت و سایر کالاها را برای خریداران به ارزهای دیگر گران‌تر می‌کند.

قیمت نفت در واقع نشان دهنده سنگ بنای اقتصاد جهانی است و قیمت هر بشکه نفت توسط تولیدکنندگان بزرگ جهان به رهبری اوپک و عربستان سعودی از یک سو و روسیه از سوی دیگر تعیین می‌شود

در هفته گذشته، قیمت هر بشکه نفت برنت از ۹۵ دلار گذشت که بالاترین سطح از نوامبر ۲۰۲۲ است، ترس از بازگشت تورم گریبان بانک‌های مرکزی سراسر جهان را گرفته که نسبت به اعلام صریح پایان موج کنونی تورم، به ویژه با ظهور نشانه‌هایی از احتمال افزایش قابل توجه قیمت‌های جهانی نفت، احتیاط کرده‌اند. نفت و مشتقات آن با ورود به بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل و صنایع مختلف به ویژه مواد غذایی، سهمی بالایی در سبد مصرف‌کننده در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند که به معنی بازگشت تورم‌های بالا تا سه ماهه آخر سال ۲۰۲۳ یا سه ماهه اول ۲۰۲۴ است.

قیمت نفت در واقع نشان دهنده سنگ بنای اقتصاد جهانی است و قیمت هر بشکه نفت توسط تولیدکنندگان بزرگ جهان به رهبری اوپک و عربستان سعودی از یک سو و روسیه از سوی دیگر تعیین می‌شود. از سال ۲۰۱۶ یک توافق موجود بین دو طرف موسوم به «اوپک پلاس» وجود دارد و از طریق آن تولید بر اساس داده‌های عرضه و تقاضا در بازار جهانی کاهش یا افزایش می‌یابد.

با توجه به این توافق، اگر یک بحران سیاسی یا بلای طبیعی رخ دهد، مثلاً بر تولید در یکی از مناطق تأثیر بگذارد و باعث افزایش قابل توجه قیمت‌ها شود، اوپک پلاس تولید را برای جبران کاهش مورد انتظار افزایش دهد و بالعکس. این توافق تا ابتدای سال ۲۰۲۰ که جهان شاهد کاهش قابل توجه قیمت نفت خام سیاه بود به طور منطقی از اعتبار بالایی برخوردار بود.

آیا قیمت‌ از ۱۰۰ دلار عبور می‌کند؟

توشیتاکا تازاوا، تحلیلگر شرکت Fujitomi Securities به رویترز گفت: «تجارت نفت به دلیل تاثیرات ترکیبی از نگرانی‌های عرضه ناشی از ممنوعیت صادرات سوخت روسیه و ترس از کاهش تقاضا به دلیل تشدید سیاست‌های پولی در ایالات متحده و اروپا، بی‌ثبات مانده است.» در ۵ سپتامبر، عربستان سعودی و روسیه از تمدید کاهش داوطلبانه تولید نفت خود خبر دادند که به‌جای سپتامبر امسال تا پایان سال ۲۰۲۳ به ترتیب ۵۰۰ و ۳۰۰ هزار بشکه در روز تمدید شد. این دو رقم شامل کاهش اجباری دیگری یعنی اوپک پلاس که ریاض و مسکو در آن حضور دارند، از نوامبر ۲۰۲۲ آغاز شد، تا پایان سال ۲۰۲۳ ادامه دارد.

این کاهش تولید اوپک پلاس، قیمت‌ها را به بالاتر از ۹۰ دلار در هر بشکه در ابتدای ماه جاری و به بالای ۹۵ دلار در ابتدای این هفته سوق داد، از همین روی بسیاری از موسسات تحقیقاتی صحبت از سطوح ۱۰۰ دلاری را برای نفت تا سه ماهه آخر سال ۲۰۲۳ مطرح می‌کنند. بلومبرگ اکونومیکس در گزارش هفته گذشته خود می‌گوید که براساس تحلیل‌هایش، دلیل اصلی افزایش قیمت نفت ناشی از محدودیت‌های عرضه است. علاوه بر این، تقاضا با نزدیک شدن به فصل زمستان افزایش می‌یابد.

رشد قیمت‌ها همزمان با شروع بازسازی ذخایر نفت و مشتقات توسط ایالات متحده است، زیرا حدود ۲۰۰ میلیون بشکه از ذخایر نفت خام خود را از مارس ۲۰۲۲ تا نیمه اول سال جاری خارج کرد. واشنگتن نیاز به بازسازی ذخایر دارد که به معنای افزایش تقاضا است

البته مایک ویرث، مدیر عامل شرکت انرژی آمریکایی شورون، معتقد است که نفت به زودی از ۱۰۰ دلار در هر بشکه فراتر خواهد رفت. او در مصاحبه با بلومبرگ افزود: «ما قطعا در این مسیر حرکت می‌کنیم. ذخایر و موجودی در حال کاهش است و این اتفاقات تدریجی ما را به ۱۰۰ دلار نزدیک می‌کند.» قیمت نفت برنت از ابتدای ماه جاری تاکنون بیش از ۱۲ درصد و از ابتدای سال جاری تا کنون ۲۲ درصد افزایش یافته است.

این رشد قیمت‌ها همزمان با شروع بازسازی ذخایر نفت و مشتقات توسط ایالات متحده است، زیرا حدود ۲۰۰ میلیون بشکه از ذخایر نفت خام خود را از مارس ۲۰۲۲ تا نیمه اول سال جاری خارج کرد. واشنگتن نیاز به بازسازی ذخایر دارد که به معنای افزایش تقاضا است. یکی دیگر از نشانه‌های رشد تقاضای اقتصاد چین بوده، زیرا پکن با میانگین روزانه بیش از ۱۰ میلیون بشکه بزرگترین واردکننده نفت خام است. در مجموع و بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، انتظار می‌رود تقاضای نفت در سال جاری به رکورد ۱۰۲.۲میلیون بشکه در روز برسد که نسبت به سال گذشته ۲ درصد افزایش داشته است.

تاثیر افزایش قیمت نفت بر هزینه زندگی

قیمت بالای نفت به درآمد و مخارج خانواده آسیب می‌رساند و احتمالا منجر به تسریع تورم شود، زیرا نفت در اکثر فرآیندهای تولید کالاهای اساسی مانند غذا و پوشاک و البته بالاتر از همه وسایل حمل و نقل دخیل است. در سطح جهان و در ماه‌های اخیر، قیمت گازوئیل شاهد افزایش‌های پی در پی بوده که به دلیل کمبود در پالایش و تولید، و نزدیک شدن به افزایش فصلی تقاضا است. تقاضا برای گازوئیل معمولا هم در اروپا و هم در ایالات متحده در زمستان افزایش می‌یابد، زیرا به عنوان جایگزینی برای گاز در صورت کمبود در بخش‌های تولیدی در نظر گرفته می‌شود. این بحران منجر به افزایش تقاضا برای نفت خام سبک شده که بهترین گزینه برای تولید گازوئیل است.

قیمت بالای نفت به درآمد و مخارج خانواده آسیب می‌رساند واحتمالا منجر به تسریع تورم شود، زیرا نفت در اکثر فرآیندهای تولید کالاهای اساسی مانند غذا و پوشاک و البته بالاتر از همه وسایل حمل و نقل دخیل است

قیمت سفرهای هوایی و دریایی به طور طبیعی افزایش می‌یابد، که البته به درجات مختلف، بر زندگی شهروندان تأثیر خواهد گذاشت. حتی در کشورهای تولیدکننده نفت که از قیمت‌های بالاتر سود می‌برند، شهروندان آن‌ها نیز باید هزینه افزایش قیمت تمام کالاهای اساسی را بپردازند. در واقع، قیمت بالای نفت به معنای افزایش قیمت همه کالاها است یعنی از کرایه تاکسی گرفته تا اسباب بازی‌های کودکان تحت تاثیر نفت ۱۰۰ دلاری قرار خواهند گرفت.

با توجه به اینکه چین بزرگترین واردکننده نفت در جهان است، افزایش قیمت نفت تهدید جدی برای اقتصاد آن محسوب می‌شود، البته بسیاری از کشورهای اروپایی به انرژی وارداتی وابسته هستند. این موضوع، نشان می‌دهد که اقتصاد جهانی نیز آسیب دیده و احتمالا به معنای کاهش تقاضا برای خود نفت باشد.

اگرچه تولیدکنندگان نفت در ایالات متحده آمریکا از هرگونه افزایش قیمت منتفع خواهند شد، اما زمانی که قیمت نفت به ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد، اقتصاد کلان آمریکا از هیچ مزایایی برخوردار نخواهد شد و این امر بر مصرف کنندگان آمریکایی که ستون فقرات رشد اقتصادی آمریکا را تشکیل می دهند فشار خواهد آورد. از آنجایی که انرژی جایگاه برجسته‌ای در اندازه‌گیری شاخص‌های قیمت مصرف‌کننده دارد، تصمیم‌گیرندگان به شاخص‌های اساسی نگاه می‌کنند.