با احتمال ورود تقاضای نفت به منطقه قرمز، شاید یک رکود شدید در انتظار بازار باشد

یک سال از زمانی که قیمت نفت منفی برای اولین بار در جهان ثبت شد، گذشت، بازار نفت و تولید کنندگان چه درسی آموختند؟

اقتصاد انرژی ؛ تحت فشار وحشت و کاهش شدید تقاضا در نتیجه همه گیری کرونا قیمت قراردادهای نفت خام آمریکا نایمکس «NYMEX» دقیقاً یک سال پیش و به طور خاص در ۲۰ آوریل ۲۰۲۰، به زیر صفر افتاد، به این معنی که ارزش آنها منفی شد که در نوع خود  اولین بود.

ضررهای تاریخی نفت در حالی بود که “اوپک +” در همان ماه به توافق بی سابقه ای برای کاهش عرضه ۹.۷ میلیون بشکه در روز  از ماه مه دست یافت؛ در زمانی که آژانس بین المللی انرژی کاهش ۲۹ میلیون بشکه تقاضا را پیش بینی کرد.

 علاوه بر اصول ضعیف شامل عدم اطمینان اقتصادی متاثر از گسترش سریع کرونا و بسته شدن مرزها، بازارها از یک سو در بخش تقاضا با کمبود بیش از حد سطح تقاضا و از سوی دیگر در بخش عرضه با کمبود فضای ذخیره سازی مواجه شدند.

این  این عوامل و ضررهای ناشی از آن  در قراردادهای آتی  نفت در بازارنایمکس “NYMEX” برای تحویل ماه مه به خوبی ظاهر و نمایان شد، هر چند که در پایان جلسه بعدی منقضی شد. با این حال  در آن شرایط بد اقتصادی سرمایه گذاران نمی خواستند محموله ها را در یک ماه دریافت کنند چون انتظار عملکرد اقتصادی آنها عمدتا ضعیف بود و پیش بینی می کردند آنها قادر به تخلیه نفت و پوشش هزینه های بیمه و ذخیره نیستند!

تمام این داده ها قیمت هر بشکه برای تحویل در ماه مه را به منفی ۳۸ دلار رساند (در طول جلسه به منهای ۵۵ دلار رسید).  فشارها در کل بازار نفت، نه فقط در نفت خام آمریکا و یا حتی در قراردادهای کوتاه مدت و با مدت زمان تحویل نزدیک، بی سابقه بود.

 به عنوان مثال، نفت خام برنت برای تحویل در ماه ژوئن  با ۹ درصد کاهش به حدود ۲۵.۵ دلار در هر بشکه رسید و در جلسه بعدی زیان های خود را با بیش از ۲۵ درصد افزایش داد و به ۱۹ دلار رسید و حتی قراردادهای نفتی نایمکس برای ماه ژوئن در جلسه ۲۱ آوریل به  زیر ۱۳ دلارهم رسید.

اکنون، دقیقاً یک سال پس از زلزله منفی قیمت  به نظر می رسد بازار با ثبات تر و ریشه دارتر شده و قیمت ها بسیار قویتر هستند، اما شرکت کنندگان از بحران آوریل ۲۰۲۰ چه آموختند؟ امسال بازار چه دستاوردی خواهد داشت؟

 تجار چگونه حادثه را به خاطر می آورند؟

بیونار تونهاگن تحلیلگر ارشد بازار نفت درریستاد انرژی « Rystad Energy » گفت: سال گذشته ثابت کرد که همه چیز را در جهان نفت نمی بینیم و بسیاری  از جمله تولیدکنندگان نفت، دولتهای نفتی، تحلیلگران و سازمان کشورهای صادر کننده و متحدان آنها(اوپک پلاس) نتوانستند وضعیت بازار نفت را درک کنند.

– سقوط قیمت نفت با قرارداد آتی در نایمکس  در جلسه ۲۰ آوریل ۲۰۲۰ شدیدترین سقوط قیمتی در یک روز بر اساس سوابق مربوط به سال ۱۹۸۳ بود و طبق «داده های بازار داو جونز» قیمت تسویه حساب پایین ترین قیمت تاریخ بازار نفت بود. در واقع  سقوط قیمت نشان دهنده اولین و تنها باری بود  که قرارداد با ارزش منفی بسته شده است.

یکی از معامله گران فکر کرد که او معاملات عالی ۳.۳۰ دلار و سپس ۵۰ سنت و سپس یک سنت انجام می دهد و خود را نیمه شب یافت که در آن روز ۹ میلیون دلار در دو معامله با ارزش۷۷۰۰۰ دلار در آن ضرر کرد، صرفاً به این دلیل که با سقوط قیمت ها در محدوده منفی، پلتفرمی که وی استفاده می کرد قادر به نشان دادن قیمت واقعی نبود و در حدود یک سنت ثابت مانده بود!

 مشاهده منفی شدن قیمت ها، به دلیل “خطرات ذخیره سازی” که ریستاد انرژی « Rystad Energy » و دیگران قبلاً برجسته کرده بودند  به معنای کشف یک وضعیت جدید در بازار و مثل یک قله سر به فلک کشیده بود اما در جهت مخالف بود.

  به گفته بیونار تونهاگن، نه تنها قیمت نفت به پایین صعود کرد، بلکه سد را نیز شکست!

 بیونار تونهاگن  معتقد است که قیمت های منفی نتیجه «به تعویق انداختن واکنش بازار بود، به این باور که مشکل به خودی خود از بین می رود». یعنی  تولیدکنندگان نمی خواستند تولید را متوقف کنند و امیدواربودند که قیمت های پایین برای مدت طولانی دوام نیاورد و از سوی دیگر اوپک پلاس  قادر به تصمیم گیری مورد توافق همه اعضا و سیاستگذاری جدید نبود.

در همان زمان، ذخایر نفت به سرعت در حال افزایش بود و تانکرهای نفت مجبور به تبدیل شدن به فروشگاه های شناور شدند و هنگامی که حباب می خواست بترکد، وحشت در میان بازرگانانی مستولی شد که  از یک سو دیگر قادر به خرید و ذخیره نفت نبودند واز سوی دیگر قادر به فروش نفتی که روی  دستانشان باد کرده، نبودند.   بنابراین آنها سعی کردند از شر تعهدات اضافی خود خلاص شوند، اما کسی قصد خرید نداشت!

بازارها به کجا رسیدند؟

اکنون، ۱۲ ماه پس از سقوط ناگهانی قیمت نفت خام آمریکا در حدود ۶۳ دلار در هر بشکه در نوسان است؛ یعنی حدود ۱۰۰ دلار بیشتر از سطح ثبت شده در آن زمان و این به عنوان نشانه ای از بهبود اقتصاد جهانی است که با توافق تولیدکنندگان  نفت و کاهش های تولید  محقق شده است.

  طبق آژانس بین المللی انرژی، ذخایر نفتی در اقتصادهای توسعه یافته تا آگوست گذشته به رکورد ۳.۲ میلیارد بشکه افزایش یافت که نشان می دهد ۲۵۶ میلیون بشکه بیشتر از متوسط ‌پنج ساله بوده است  اما مازاد تولید به ۲۸ میلیون بشکه در ماه فوریه کاهش یافت، به این معنی که اکنون ۸۰٪ کاهش یافته است.

 بر اساس «داده های شرکت کلیپردیتا»  در سطح جهان حجم ذخیره سازی شناور (کشتی های نفت کش که نفت را ذخیره می کنند) به ۷۶ میلیون بشکه کاهش یافته است و به پایین ترین سطح از ابتدای اپیدمی کرونا رسیده است.

  به گفته این منبع بالاترین سطح ذخیره سازی ۲۰۰ میلیون بشکه در تابستان گذشته بود.

 همچنین به گفته اداره اطلاعات انرژی : کل موجودی نفت خام و مشتقات در آمریکا در اواخر فوریه کاهش یافت و به ۱.۲۸ میلیارد بشکه رسیدو هنوز هم در همین محدوده در نوسان است. موجودی ای که آخرین بار قبل از ظهور ویروس کرونا مشاهده شده بود.

 قیمت های نفت نیز در ماه مارس گذشته، بالاترین سطح از ژانویه ۲۰۲۰ را لمس کرد  و انتظارات تحلیلگران نشان می دهد که سطح قیمت ها در بیشتر اوقات سال در همین محدوده  خواهد بود هر چند برخی تحلیل های  تندروانه  از افزایش بی سابقه قیمت ها در بلند مدت خبر می دهند.

آیا این سناریو تکرار می شود؟

 قیمتهای منفی به طور کلی نتیجه «بی تجربگی و آماده نبودن  بازار برای ناتوانی در پیش بینی آینده  بود. اگرچه همه گیری ها معمولاً بیش از یک بار در هر نسل اتفاق نمی افتد، اما هنوز هم امکان پذیر است با این حال حتی اگر تقاضا برای نفت دوباره به منطقه قرمز برگردد،  اکنون تولیدکنندگان نفت، اوپک و دولت ها برای مقابله با آن تخصص دارند.

 در نتیجه بیونار تونهاگن معتقد است که تکرار سناریوی قیمت منفی “بعید” است، اما “مارشال استیو”، تحلیلگر بازار انرژی در ای اچ اس مارکت می گوید با توجه به مشخصات تحویل نفت خام نایمکس در کوچینگ احتمالاً یک رکود شدید دیگر وجود دارد.

  اما انتظار یک صحنه مشابه با آنچه در غیاب یک رویداد جهانی دیگر مانند “Covid ۱۹” اتفاق افتاده، دشوار است.