استراتژی ایران برای توسعه کریدور شمال- جنوب

به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از بازار

وزیر راه شهرسازی طی سخنانی به مناسبت روز دریانوردی، از برنامه های مهمی در خصوص راه اندازی مسیر ترانزیتی کریدور شمال – جنوب خبر داده است.

«مهرداد بذرپاش» با اشاره به اهمیت موقعیت ژئواکونومیکی ایران به عنوان شاهراه ترانزیت میان شمال و جنوب، بر ضروریت اتصال دریای خزر و خلیج فارس از طریق بنادر تاکید کرده و از امضای قرارداد قریب الوقوع با هند برای توسعه و سرمایه گذاری روی بندر چابهار و مسیر ریلی چابهار – زاهدان خبر داد.

بذرپاش در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت ترانزیت ریلی گفت که اسکله رو – رو بندرامیر آباد نیز تا یک سال آینده تکمیل و آماده بهره برداری خواهد بود. وی همچنین در خصوص قطعه خط رشت – کاسپین نیز زمان بهره برداری آن را سه ماه آینده اعلام نمود.

در خصوص بندر چابهار و خط ریلی چابهار – زاهدان، بذرپاش تاکید کرد که بیش از ۶۰ درصد از پیشرفت فیزیکی احداث این خط آهن مهم و استراتژیک که دریای عمان را از طریق مرز سرخس به کشورهای منطقه CIS متصل خواهد کرد، محقق شده است.

چرایی تاکید بر اهمیت رو – رو بندر امیرآباد

سیستم های رو – رو به زیرساختی گفته می شود که قطار از ساحلی بر روی کشتی مجهز به ریل سوار شده و در آن سو ساحل با اتصال به ریل کشیده شده تا لب آب، به مسیر خود ادامه می دهد. در حال حاضر، تمامی کشورهای حاشیه دریای خزر به این سیستم مجهز بوده که علاوه بر کاهش زمان تلافی برای عملیات ترانسشیپمنت، هزینه های این نوع عملیات را نیز حذف خواهد رکد.

نمونه این سیستم بر روی دریاچه وان ترکیه از سال ها پیش فعال بوده و قطارهای باری ایرانی از آن برای عبور از عرض دریاچه و انتقال به شبکه ریلی ترکیه استفاده می کنند.

با توجه به حجم بالای بار در کریدورهای ترانزیتی و عدم امکان انبار کردن آن برای مدت زمان طولانی، این سیستم می تواند کمک شایانی به تسهیل در ترانزیت بار نماید.

در خصوص سیستم رو – رو بندر امیر آباد باید گفت که در دوران پس از امضای برجام میان ایران و غرب، شرکت های بسیاری از جمله شرکت اروپایی سازنده رو – رو این بندر به سمت ایران گسیل شدند که با خروج دونالد ترامپ از توافق هسته ای با ایران، شرکت مذکور نیز از ادامه ساخت رو – رو بندر امیرآباد باز ماند. اکنون با توجه به سخنان وزیر راه و شهرسازی می توان امیدوار بود که تنها بندر متصل به ریل کشور در شمال، به این سیستم مجهز شده و بتواند بار کلان کریدور شمال – جنوب را با دو بندر متصل به ریل در جنوب یعنی بندر امام و بندرعباس جا به جا نماید. لذا تجهیز امیرآباد به رو – رو پیش شریط مهم اتصال کامل این بندر به شبکه ریلی کشور محسوب می شود.

اهمیت ساخت مسیر رشت– کاسپین در رونق ترانزیت شمال– جنوب

نکته مهم دیگر در سخنان وزیر راه و شهرسازی، اتصال راه آهن رشت به بندر کاسپین است که این موضوع نیز در بهره برداری از پتانسیل کریدور شمال – جنوب بسیار حائز اهمیت است.

هرچند بخش جاده ای بندر کاسپین سالهاست که راه اندازی شده و مورد استفاده در بخش حمل و نقل جاده ای قرار دارد؛ اما با توجه به ظرفیت عظیم بخش ریلی در قیاس با جاده برای حمل بارهای سنگین و با حجم بالا، اتصال این بندر به شبکه ریلی نیز بسیار ضروری است

در حال حاضر، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در حال تلاش برای اتصال این بندر به شبکه ریلی است. هرچند بخش جاده ای بندر کاسپین سالهاست که راه اندازی شده و مورد استفاده در بخش حمل و نقل جاده ای قرار دارد؛ اما با توجه به ظرفیت عظیم بخش ریلی در قیاس با جاده برای حمل بارهای سنگین و با حجم بالا، اتصال این بندر به شبکه ریلی نیز بسیار ضروری است.

نکته مهم در خصوص بندر کاسپین، توجه وافر شرکت های چینی مستقر در بندر آکتائو قزاقستان است که به صورت سنتی بارهای خود از دریای مال را به بندر کاسپین منتقل می کنند.

اتصال بندر کاسپین به شبکه ریلی می تواند تا حد زیادی مورد توجه شرکت های چینی و هندی مایل به فعالیت در زمینه صادرات به روسیه و دیگر کشورهای منطقه آسیای مرکزی قرار گیرد

از آنجاکه اکثر این شرکت ها در مسیر طرح کمربند و جاده فعالیت نموده و سوبسید مناسبی نیز از دولت چین برای توسعه این مسیر دریافت می کنند، بخشی از صادرات مهم کشور به ویژه مواد نفتی، پتروشیمی و قیر از این بندر به سمت آکتائو گسیل می شود.

لذا اتصال بندر کاسپین به شبکه ریلی می تواند تا حد زیادی مورد توجه شرکت های چینی و هندی مایل به فعالیت در زمینه صادرات به روسیه و دیگر کشورهای منطقه آسیای مرکزی قرار گیرد.

همچنین، باید توجه داشت که راه آهن رشت – کاسپین در حقیقت بخشی از همان راه آهن رشت – آستارا بوده که پس از خروج جمهوری آذربایجان از قرارداد فاینانس و ساخت آن، روسیه نسبت به ادامه ساخت آن ابراز تمایل و علاقمندی نموده است. در صورت اتصال این بندر به شبکه ریلی، در ادامه مسیر به بندر آستارا متصل خواهیم شد که در حقیقت از این طریق، شاخه غربی کریدور شمال – جنوب نیز فعال خواهد شد.