به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از شانا
هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی در گزارشی به‌مرور برخی تحولات و حاشیه‌های هفته اول بیست‌وهشتمین کنفرانس سالانه اقلیمی سازمان ملل کاپ ۲۸ که در دوبی در حال برگزاری است، پرداخت و نوشت: روز اول اجلاس با هیجان زیادی شروع شد، زیرا مذاکره‌کنندگان در مورد عملیاتی شدن ترتیبات تأمین مالی اقلیمی جدید شامل نخستین صندوق برای جبران «ضرر و زیان» (Damage & Loss) ناشی از تغییرات اقلیمی به کشورهای فقیر موافقت کردند.
آلمان راه را برای تأمین مالی این صندوق که هنوز نامی برای آن انتخاب نشده، هموار کرد. این کشور به همراه امارات متحده عربی (میزبان کاپ)، هرکدام متعهد شدند ۱۰۰ میلیون دلار برای این منظور اختصاص دهند. پس از آنها، انگلستان (۴۰ میلیون پوند یا ۵۰.۵ میلیون دلار)، ایالات متحده (۱۷.۵ میلیون دلار) و ژاپن (۱۰ میلیون دلار) برای تأمین مالی صندوق اقلیمی جدید اعلام آمادگی کردند. شایعه شده است که دولت فرانسه نیز با اطلاع از کمک ۱۰۰ میلیون یورویی آلمان، اعلام کرده است که «اگر آلمانی‌ها این کار را انجام دهند، ما نیز باید انجام دهیم». با این حال، کمک‌ها برای ایجاد تفاوت واقعی در خصوص جبران خسارات تغییرات اقلیمی، بسیار ناچیز تلقی میشود، به‌ویژه سهم ایالات متحده که برخی آن را «خجالت‌آور» توصیف کردند.
تعهد انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر تحول کاپ ۲۸ است که تعهد بیش از ۱۲۰ کشور به سه برابر کردن انرژی‌های تجدیدپذیر و دوبرابر کردن کارایی انرژی تا سال ۲۰۳۰ بود. اتحادیه اروپا این تعهد را یکی از اهداف کلیدی خود برای کاپ ۲۸ قرار داد تا بتواند ادعای موفقیت جزئی داشته باشد. اما با توجه به اینکه هند و چین این بیانیه را امضا نکردند، در مورد موفقیت و اثربخشی آن ابراز تردید میشود.
در هفته اول کاپ ۲۸، طی بیانیه‌ای ۲۲ کشور از جمله فرانسه متعهد شدند «ظرفیت انرژی هسته‌ای را از سال ۲۰۲۰ تا سال ۲۰۵۰ سه برابر کنند». این تعهد به‌عنوان یک دستاورد بزرگ توسط امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه مورد استقبال قرار گرفت، اما چین و هند در این تعهد نیز مشارکت نکردند.
توافق بزرگ دیگر برای اروپا در کاپ ۲۸، راه‌اندازی «باشگاه اقلیم» بود که کشورهای دارای سیاست‌های اقلیمی «جاه‌طلبانه» را گرد هم می‌آورد. این باشگاه به‌طور رسمی روز جمعه راه‌اندازی شد و ۳۳ کشور از جمله کشورهای گروه هفت و کشورهایی مانند شیلی و موزامبیک به آن پیوستند.
باشگاه اقلیم ابتدا توسط اوالف شولز (Scholz Olaf)، صدراعظم آلمان بیش از دو سال پیش برای جلوگیری از اصطکاک تجاری میان کشورها طراحی شد، زمانی که اتحادیه اروپا بررسی ایجاد سازوکار تنظیم مرزی کربن (CBAM) خود را آغاز کرد و مرحله اول آن، از اول اکتبر ۲۰۲۳ اجرایی شد.
اعضای باشگاه با ایجاد روشی استاندارد برای محاسبه شدت انتشار دی‌اکسیدکربن محصولات منتخب تحت پوشش تعرفه کربن اتحادیه اروپا، مانند فولاد و سیمان، در راستای کاهش اصطکاک‌های تجاری تلاش خواهند کرد، اما در عمل، باشگاه اقلیم، چیزی بیشتر از یک بستر برای گفت‌وگو در حوزه تغییرات اقلیمی و سیاست‌های آن نخواهد بود. بر اساس گزارش‌ها، در هر حال، نظام مالیات مرزی کربن اتحادیه اروپا هیچ معافیتی را در نظر نخواهد گرفت.
روزهای بعدی هفته اول برگزاری کاپ ۲۸ با وعده‌های بیشتری از جمله برای کاهش انتشار گاز متان ادامه یافت. اتحادیه اروپا با تصویب اخیر قانون اتحادیه اروپا برای مقابله با نشت متان از بخش سوخت‌های فسیلی، در خط مقدم مبارزه جهانی با متان قرار دارد، اما در کاپ ۲۸ بقیه جهان تعهدات داوطلبانه برای مقابله با انتشار متان دادند. در عین حال همچنان چین، هند و روسیه خارج از ابتکار «تعهد جهانی متان» به رهبری اتحادیه اروپا و ایالات متحده هستند که دو سال پیش در کاپ ۲۶ در گلاسکو راه‌اندازی شد و ۱۳۰ کشور عضو آن متعهد به کاهش ۳۰ درصدی متان خود تا سال ۲۰۳۰ هستند.
به نوشته هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، افشای اظهارات رئیس کاپ به نفع سوخت‌های فسیلی، مهم‌ترین اتفاق و حاشیه کاپ ۲۸ می‌توان نام برد. چنانچه روز دوشنبه، خبرگزاری گاردین و مرکز گزارش‌های اقلیمی، ویدئویی از سلطان الجابر، رئیس کاپ ۲۸ مربوط به یک جلسه مجازی در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۳ منتشر کردند که وی در پاسخ به سؤال مری رابینسون، رئیس گروه بزرگان (Elders) و نماینده ویژه سابق اقلیمی سازمان ملل می‌گوید «هیچ علمی وجود ندارد که نشان دهد برای محدود کردن گرمایش جهانی به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نیاز به حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی باشد.» وی همچنین افزوده است که حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی اجازه توسعه پایدار را نمی‌دهد مگر اینکه بخواهید جهان را به غارها برگردانید.
این اظهارات الجابر را که از قبل از سوی حامیان اقلیم به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت نفتی زیر فشار بود، با واکنش‌های شدید رسانه‌ای مواجه کرد و آنها این اظهارات را «بسیار نگران‌کننده» و «در آستانه انکار تغییر اقلیم» توصیف کردند.
بیشتر وقت و انرژی الجابر در روز هفته گذشته صرف رد این‌گونه ادعاها و دفاع از عملکردش به‌عنوان رئیس کاپ ۲۸ شد. وی در یک کنفرانس مطبوعاتی که فوراً برگزار کرد، قبل از درخواست از روزنامه‌نگاران مبنی بر اینکه از رفتار ناعادلانه با وی دست بردارند، یک سخنرانی ۱۰ دقیقه‌ای درباره دستاوردهای کاپ ۲۸ برای خبرنگاران ارائه کرد.
در حالی که کاپ ۲۸ وارد دومین هفته خود میشود، اکنون تمرکز به‌تدریج معطوف به مذاکرات و متونی است که سرانجام در دوبی تصویب خواهد شد. نکته کلیدی این است که آیا عبارتی برای خروج، حذف تدریجی یا صرفاً کاهش سوخت‌های فسیلی (بدون فناوری کاهش انتشار) در تصمیم‌های کاپ درج میشود یا خیر؟ و آیا باید کاری مشابه در مورد زغال‌سنگ انجام داد.
خبرگزاری رویترز گزارش داد پیش‌نویس متنی که روز سه‌شنبه گذشته در دوبی منتشر شد، شامل «حذف منظم و عادلانه سوخت‌های فسیلی» در میان گزینه‌های دیگر است، اما وزیر انرژی عربستان سعودی قبلاً موضع خود را مشخص کرد و گفت از موافقت با هر متنی که به «کاهش» سوخت‌های فسیلی اشاره کند، حتی اگر این فرمول ضعیف‌تر از «حذف» باشد، خودداری می‌کند.
کشورهای اروپایی نیز در مورد این موضوع اتفاق‌نظر ندارند، به طوری که هنگام تعیین مواضع مشترک اقلیمی این اتحادیه برای کاپ ۲۸ در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ متن توافق اعضا به‌دلیل مخالفت‌های برخی از اعضای وابسته به زغال‌سنگ، متن مربوط به حذف سوخت‌های فسیلی به «حذف سوخت‌های فسیلی بدون به‌کارگیری فناوری کاهش انتشار» تعدیل شده بود.
