عقبگرد سود در پتروشيمي پرديس تا كجا ادامه خواهد يافت؟!

شرکت پتروشیمی پردیس يكي از تولید کننده آمونیاک و اوره در كشور است که ظرفیت اسمی تولید آمونیاک و اوره به ترتیب 2 میلیون تن و 3 میلیون و 200 هزار تن در سال می باشد. اصلی ترین خوراک شرکت گاز طبیعی بوده که در ابتدا با تزریق گاز کلر به آمونیاک تبدیل شده و پس آن با انجام فرآیندی، گرانول های اوره حاصل می گردد.
سقوط آزاد توليد در شپديس
همانطور که در روند تولید و فروش شپدیس مشخص است آمار تولید و فروش شرکت در طول سال های 1397 تا 1400 با رشد قابل قبولی همراه بوده اما در ادامه راه یعنی در سال 1400 به بعد با شیب نزولی مواجه شده به طوری که از 3/5 میلیون تن در سال 1400 به 9/4 میلیون تن در سال 1402 رسیده است. این کاهش تولید، افت مقدار فروش را نیز به دنبال داشته یعنی از 4/3 میلیون تن به 9/2 میلیون تن تقلیل یافته است. همچنین در تولید و فروش محصول دیگر که همان آمونیاک می باشد شاهد این سطح از کاهش هستیم. لازم به ذکر است که اصلی ترین عاملی که تولید و به تبع آن فروش شرکت را تهدید می کند کمبود گاز طبیعی در سه ماهه زمستان می باشد. پتروشیمی پردیس در سه ماهه پایانی سال به دلیل افت فشار گاز طبیعی مجبور شده است تا فاز سوم مجموعه را از مدار خارج کرده و تا 35 روز تولید را در این واحد متوقف کند.

رشد نرخ ارز هم درآمد شپديس را تقويت نكرد
در صورت های مالی اين شركت با نگاهی به درآمد، روند رو به رشد درآمدی شرکت به واسطه رشد قیمت جهانی اوره و همچنین نرخ ارز توانسته عدد های جدیدی را به ثبت برساند اما در سال مالی گذشته (1402) با افت قابل ملاحظه درآمد به کار خود پایان داده است. مبلغ فروش انواع محصولات در سال 1401 حدود 43 هزار میلیارد تومان بوده که این مبلغ برای سال مالی 1402 به حدود 34 هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که در سال مالی 1401(از ابتدای مهر ماه) نرخ ارز از محدوده 30 هزار تومان به محدوده 60 هزار تومان در پایان همان سال رسید. یعنی در یک نیمه سال بازار فروش محصولات با رشدی 100 درصدی مواجه بوده است. نرخ ارزش نیمایی نیز در این دوره از 28 هزار تومان به 38 هزار تومان افزایش یافته که رشد 35 درصدی را نشان می دهد.

صعود هزينه هاي عملياتي سود شپديس را مي بلعد
در کنار موارد مطرح شده، نوسانات هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان به چشم میخورد که روندی صعودی به خود گرفته که بخش قابل توجهي از سود عملیاتی شرکت را می بلعد. طبق صورت های مالی منتشر شده، هزینه های عمومی و اداری شپدیس در سال مالی 1400، مبلغ 960 میلیارد تومان بوده که این مبلغ در سال مالی 1401 به 3،800 میلیارد تومان افزایش یافته است. اگرچه در ادامه از این مبلغ کاسته شده و به حدود 2،600 میلیارد تومان در سال مالی گذشته رسیده است اما باید در نظر داشته که در این بازه زمانی سود ناخالص نيز کاهش 34 درصدی را به ثبت رسانده است.

جهش افسارگسيخته هزينه هاي مالي
در کنارافزایش هزینه های عملیاتی هزینه های مالی نیز افزایش چشمگیری داشته است که روند آن در نمودار زیر نشان داده شده است. این مقدار از 47 میلیارد تومان در سال 1400 به 100 میلیارد تومان در سال 1401 و 160 میلیارد تومان در سال 1402 جهش کرده است. افزایش 110 درصدی و 60 درصدی این آیتم ها در کنار کاهش درآمد و سود شرکت آينده تيره اي را براي سهامداران شپديس رقم خواهد زد.

حاشيه سود ناخالص شپديس به 5 سال پيش عقبگرد كرد
در طی سال های گذشته، رشد نرخ جهانی گاز طبیعی و در مقابل کاهش نرخ های جهانی اوره موجب شده است تا حاشیه سود ناخالص این شرکت ها از جمله پردیس تحت تاثیر قرار گرفته و شیب نزولی به خود گرفته است. در سال گذشته با کاهش التهابات جنگ روسیه و اوکراین، نرخ گاز تا حدودی شرایط متعادلی پیدا کرده است که البته کاهش نرخ های اوره را نيز به همراه داشته است. با وجود رشد صنایع غذایی و کشاورزی در دنیا که موجب افزایش تقاضا برای کودهای شیمیایی و صنعتی خواهد شد اما در طرف مقابل با افزایش تولید گاز طبیعی در روسیه و آمریکا که سبب گسترش تولید اوره شده باعث شده است که همپای تقاضای جدید به وجود آمده تولید نیز صورت گیرد.

ريسك هاي سيستماتيك شپديس
اما موضوع قابل توجه دیگر علاوه بر رشد نرخ خوراک پتروشیمی های فعال در این صنعت، افزایش نرخ محاسباتی سوخت آن ها می باشد. گفتنی است که نیمی از گاز دریافتی توسط واحد های اوره ساز، در بخش سوخت مورد استفاده قرار می گیرد که نرخی بالاتر از نرخ خوراک دارد. در واقع اين اتفاق اصلی ترین ضربه را به روند تولید و همچنین سود آوری شرکت های اوره ساز و علی الخصوص شپدیس وارد کرده است.
یکی دیگر از موارد حائز اهمیت در این حوزه، فروش اوره به شرکت های خدمات دولتی کشاورزی است که نرخ فروش به این نهاد با نرخ فروش در بازار های داخلی و همچنین بازارهای صادراتی متفاوت است. به طوری که در سال مالی گذشته نرخ میانگین فروش اوره حمایتی (کشاورزی) مبلغ 7،600 تومان به ازای هر کیلو بوده در صورتی که همان اوره در بازار های آزاد با نرخ 11،400 تومان به ازای هر کلیو فروش رفته است. جالب توجه است که این مابه التفاوت موجود را دولت متقبل شده است تا به این شرکت ها پرداخت کند اما از سال 1396 تا کنون این بدهی توسط دولت به شرکت های اوره ساز پرداخت نشده است. در حال حاضر بدهی خدمات حمایتی کشاورزی به پتروشیمی پردیس بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان می باشد. گفتنی است با توجه به رشد نرخ ارز، طلب مذکور که مبلغ آن ریالی می باشد، با کاهش ارزش مواجه بوده و مشخص نیست که در چه زمانی و به چه صورتی این مبلغ با شپدیس تسویه خواهد شد.