کارشناسان می‌گویند کاهش شدید هزینه های تولید هیدروژن به روش های خورشیدی و تجدیدپذیر، نقشه راه تولید و مصرف انرژی در جهان را به طور کامل دگرگون خواهد کرد. و جهان سوخت خودروها را تغییر خواهد داد.
موج چهارم تب و تاب سوخت های هیدروژنی هیچ ارتباطی با خودروها ندارد. در حالی که اکثر خودروسازان دنیا خود را مکلف و متعهد کرده اند که تا دو دهه آینده محصولات برقی قابل شارژ با پریز عرضه کنند، خودروسازان بزرگی مثل هوندا محصولات هیدروژنی –مجهز به پیل سوختی که می تواند از هیدروژن به عنوان سوخت استفاده کند- را در برنامه های خود گنجانده اند
مارتین تنگلر تحلیل گر مسائل مرتبط با هیدروژن که در شهر توکیو برای بلومبرگ کار می کند از چهار دوره صحبت می کند که در آن تب و تاب گرایش به هیدروژن به عنوان سوخت بالا گرفت. اول بار در سال 1974 بود که مجله رود اند ترک Road & Track هیدروژن را به عنوان «سوخت نو و پاک آینده» معرفی کرد و جلد ماه مارس خود را به آن اختصاص داد. احتمالاً آنها انتظار نداشتند که منظور از آینده در این تیتر 45 سال بعد باشد!
تب و تاب دوم در سال 2005 بالا گرفت وقتی که مدیر عامل بالارد پاور سیستم Ballard Power Systems سازنده پیل های سوختی اعلام کرد که تا سال 2010 (یعنی ظرف 5 سال) 200 تا 500 هزار خودروی هیدروژنی تولید خواهد کرد. آنها هم موفق به اجرای این هدفگذاری نشدند.
موج سوم در سال 2009 شکل گرفت و چند خودروساز مطرح و بزرگ یادداشت تفاهمی را به امضا رساندند که تا سال 2014 صدها هزار خودروی هیدروژنی تولید کنند. آن هم اتفاق نیفتاد.
اما موج چهارم به احتمال زیاد متفاوت خواهد بود. حداقل باور تنگلر این است. در حالی که اکثر خودروسازان دنیا خود را مکلف و متعهد کرده اند که تا دو دهه آینده محصولات برقی قابل شارژ با پریز عرضه کنند، خودروسازان بزرگی مثل هوندا محصولات هیدروژنی –مجهز به پیل سوختی که می تواند از هیدروژن به عنوان سوخت استفاده کند- را در برنامه های خود گنجانده اند و قرار است که از سال 2040 به بعد دیگر خودروی بنزینی در آمریکا تولید نکنند. دایملر –کمپانی مادر بنز- در بخش کامیون سازی خود با شرکت ولوو شراکت ایجاد کرده و قرار است در اروپا خودروهای تجاری سنگین هیدروژنی بسازند.
این که چرا حالا تنگلر به آینده خودروهای هیدروژنی خوشبین شده است این است که ایالات کالیفرنیا در آمریکا در حال ایجاد زیرساخت های لازم برای گسترش این نوع محصولات است. چون تقاضا برای خودروهای هیدروژنی با رشدی خیلی آرام در حال افزایش است و فعلاً تولید هیدروژن هم با روش های کثیف یا خاکستری و به کمک سوزاندن سوخت های فسیلی انجام می شود. زمانی که تولید هیدروژن به روش پاک و بدون استفاده از ذغال سنگ یا سوخت های فسیلی ممکن شود، به احتمال زیاد راه برای خودروهای هیدروژنی هم هموار می شود.
تا سال 2050، تولید هیدروژن پاک 85 درصد ارزان تر از حالا خواهد بود. این در حالی است که هیچ تحلیل گری پیش بینی نمی کند که قیمت بنزین 85 درصد کاهش یابد و هرگز چنین اتفاقی نخواهد افتاد. با توجه به روش های جدید تولید هیدروژن امکان تولید هر کیلوگرم هیدروژن با 1 دلار تا سال 2050 فراهم می شود که در مقایسه در سال 2019، تولید هر کیلوگرم هیدروژن 16.51 دلار هزینه داشته است. برای روشن تر شدن موضوع این را در نظر بگیرید که خودروی هیدروژنی میرای Mirai تویوتا به ازای سوزاندن هر کیلوگرم هیدروژن می تواند 73 مایل (حدود 120 کیلومتر) طی کند [بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سازمان حافظت محیط زیست آمریکا].
نکته مهم دیگر این است که موج چهارم تب و تاب سوخت های هیدروژنی هیچ ارتباطی با خودروها ندارد. در حقیقت تنگلر می گوید: «به احتمال زیاد هیدروژن بهترین سوخت برای خودروها نیست.» مخصوصاً که با الکتریسته مقایسه شود.
تنگلر و تحلیل گرانی نظیر او بیشتر به خاطر «آینده صنعتی هیدروژن» هیجان زده هستند چون هیدروژن برای تولید فولاد، پلاستیک، سیمان و مواردی نظیر آن بسیار حائز اهمیت است. در آینده، قوای محرکه هواپیما، کشتی، قطار و نظایر آن به کمک فتوولتائیک خورشیدی solar PV ممکن خواهد شد که نور خورشید را به نیروی الکتریکی و هیدروژن تبدیل خواهد کرد. به بیان دیگر، هیدروژن، محصول جانبی تولید برق از خورشید خواهد بود که در صنایع مختلف از جمله فولاد، پتروشیمی کاربرد دارد.
در حال حاضر بیشترین الکترولایزرها electrolyzers در چین تولید می شوند و به کمک آنها هیدروژن تولید می شود. به بیان دیگر چین در حال حاضر بزرگترین تولید کننده تجهیزات انرژی خورشیدی است و در آینده نه چندان دور تولید تجهیزات تولید انرژی با نور خورشید رشد تصاعدی خواهد داشت.
تنگلر می گوید: «کاهش شدید هزینه های تولید هیدروژن به روش های خورشیدی و تجدیدپذیر، نقشه راه تولید و مصرف انرژی در جهان را به طور کامل دگرگون خواهد کرد. در آینده حداقل 33 درصد از انرژی دنیا، از نوع پاک خواهد بود که حتی یک سنت هم گران تر از سوخت های فسیلی نیست. اما گسترش این فناوری نیازمند تداوم حمایت حکومت ها است. ما اکنون به سرازیری شیب نمودار نزدیک شده ایم و با گذار از این دوره وارد دوره انرژی های پاک تر خواهیم شد.»
این بار تب و تاب یا موج گسترش محصولات هیدروژنی اصلاً مربوط به خود هیدروژن نیست، این بار پتانسیل های انرژی خورشیدی است که تأمین هیدروژن را بهبود می بخشد. در حال حاضر 90 درصد تولید هیدورژن کثیف یا خاکستری است اما به زودی تولید هیدروژن از خورشید رونق پیدا می کند.
به گزارش «انرژی امروز» از سایپا نیوز به نقل از Car & Driver، در آمریکا 30 هزار دستگاه لیتفراک وجود دارد که با سوخت هیدروژن کار می کنند. در کالیفرنیا تا سال چند سال آینده 500 جایگاه سوخت هیدروژن ایجاد خواهد شد.
