به گزارش اقتصاد انرژی ؛توجه به بخش آب و کشاورزی از اهمیت بالای استراتژیک برای کشور برخوردار است، زیرا بخش کشاورزی اساسی‌ترین مولفه تأمین غذای جامعه است. تأمین منابع غذایی مورد نیاز جامعه باعث افزایش امنیت غذایی کشور می‌شود؛ از سوی دیگر تامین منابع آب کافی برای کشاورزی و مصارف دیگر از جمله صنعتی و شهری اساسی است و به توسعه پایدار و پایداری کشور کمک می‌کند.
بخش کشاورزی علاوه بر تامین غذا، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد. توسعه این بخش می‌تواند منجر به ایجاد اشتغال، افزایش تولید و صادرات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر شود. اکنون با عنایت به ضرورت بیان شده، در این تحلیل به بررسی بخش آب و کشاورزی در بودجه ۱۴۰۳ توجه خواهد شد.
نگاهی به طرح‌های جدید آبرسانی
تعداد ۱۱ طرح مهم تامین آب و آبرسانی در بودجه ۱۴۰۳ دیده شده است. در نتیجه این اقدام به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
اعتبار طرح‌های حمایت از تولید محصولات برای افزایش تولید ۵.۵ میلیون تنی محصولات کشاورزی از ۵۸۹ میلیارد تومان به ۳۲۷۸ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است
آبرسانی به شهرهای شیراز و خرامه، تأمین آب بیضاء و روستاها از خط دوم آبرسانی به شیراز از سد درودزن، تأمین آب شرب مشهد از رودخانه‌های مرزی یال شمالی هزار مسجد، آبرسانی به شهرها و روستاهای استان البرز، آبرسانی به برخی از شهرهای استان سمنان، خط انتقال آب به شهرستان‌های غرب استان تهران، آبرسانی از محدوده سرانی به شهرهای استان خراسان شمالی و…
اعتبار طرح‌های تامین آب و آبرسانی به شهرها و روستا از ۱۲۸۸۰ میلیارد تومان در بودجه ۱۴۰۲ با رشد ۷۳ درصدی به ۲۲۴۰۳ میلیارد تومان در بودجه ۱۴۰۳ افزایش یافته و اعتبار طرح‌های اجرای سدها و سازه‌های انتقال آب از ۶۰۳۳ میلیارد تومان در بودجه سال گذشته با ۷۳ درصد رشد به ۱۰۴۷۲ میلیارد تومان در بودجه امسال افزایش پیدا کرده است.
همچنین اعتبار طرح‌های حاکمیتی بخش آب (تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، ساماندهی رودخانه‌ها، تجهیز نقاط مصرف به ابزار اندازه گیری جهت تحویل حجمی آب و طرح‌های مطالعات کمی و کیفی منابع آب) از ۱۴۵۸ میلیارد تومان به ۲۳۳۱ میلیارد تومان افزایش داشته است.
اهداف حوزه آب و آبفا در بودجه ۱۴۰۳/ افتتاح ۲۶ سد و آبگیری ۷ سد در سال جاری
افزون اعتبارات تخصیص یافته به این حوزه آب در بودجه ۱۴۰۳، اهدافی نیز مورد توجه قرار گرفته است که عبارتند از:
– افتتاح ۲۶ سد با ظرفیت آب تنظیمی ۱.۲ میلیارد متر مکعب در سال.
– آبگیری ۷ سد با حجم آب تنظیمی حدود ۱.۰۶ میلیارد متر مکعب در سال.
– بهره‌برداری از ۲۵ طرح آبرسانی با ظرفیت حدود ۶۶۲ میلیون متر مکعب در سال.
– احداث حدود ۲۱ هزار هکتار و آب اندازی حدود ۱۰۰هزار هکتار از شبکه اصلی آبیاری و زهکشی.
– پیگیری اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی (صرفه‌جویی ۶۱۶ میلیون مترمکعب).
– تجهیز ۲۵۰ نقطه به ابزار اندازه‌گیری جریان در آب‌های سطحی.
– اصلاح و تعدیل ۵۱۰۰۰ پروانه‌های بهره‌برداری از چاه‌های مجاز و انسداد ۳۴۰۰۰ چاه غیرمجاز.
– خرید و نصب ۳۴۰۰۰ کنتور بر روی چاه‌های کشاورزی.
اعتبار طرح‌های اجرای آبخیزداری و بیابانزدایی برای حفاظت از منابع طبیعی به ۳۶۴۰ میلیارد تومان افزایش یافت
– افزایش جمعیت تحت پوشش خدمات فاضلاب به میزان ۵ درصد (درصد پوشش سال ۱۴۰۱ برابر ۵۴ درصد بوده است).
– تقویت اعتبار طرح‌های فاضلاب در حال اجرای استان‌های ساحلی کشور و شهرهای دارای مشکلات بهداشتی.
– افتتاح ۳۱ تصفیه خانه فاضلاب در کشور به ظرفیت مجموع ۶۹۲ هزار مترمکعب درشبانه روز.
تحول بودجه ۱۴۰۳ در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی/ افزایش ۵.۵ میلیون تنی محصولات کشاورزی
بنا بر این گزارش، با عنایت به ضروریات تشریح شده در راستای توجه به تامین آب و کشاورزی، این ضرورت نیز به صورت صحیح در بودجه ۱۴۰۳ انعکاس پیدا کرده است؛ از جمله اقدامات تحولی این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– به منظور افزایش تولید ۵.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی، اعتبار طرح‌های حمایت از تولید محصولات زراعی، باغی و دام و طیور از ۵۸۹ میلیارد تومان به ۳۲۷۸ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده که رشد ۴۵۶ درصدی را نشان می‌دهد.
– برای حفاظت از منابع طبیعی کشور، اعتبار طرح‌های اجرای آبخیزداری و بیابانزدایی از ۱۵۹۳ میلیارد تومان به ۳۶۴۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.
– به منظور بهره‌وری از آب کشاورزی اعتبار طرح‌های توسعه زیر ساخت‌های آب و خاک کشاورزی (سیستم‌های آبیاری نوین، شبکه‌های آبیاری و زهکشی ۳ و ۴) از ۳۴۱۳ میلیارد تومان به ۴۹۴۸ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است.
– افزایش تولید محصولات کشاورزی (زراعی و باغی و دامی و شیلات) به میزان ۵.۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۳.
– تکمیل و بهره‌برداری از شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی به میزان ۱۰۰ هزار هکتار متناظر طرح‌های مهار آب‌های مرزی از محل یک میلیارد دلار تسهیلات صندوق توسعه ملی و ۷۶۰۰ هکتار با اعتباری معادل۷۶۰ میلیارد تومان.
– بازسازی و احیای قنوات به میزان ۳۵۰ کیلومتر با اعتباری معادل ۸۵۵ میلیارد تومان.
– اجرای روش‌های نوین آبیاری تحت فشار و کم فشار در سطح ۲۹ هزار هکتار با اعتباری معادل ۲۲۷۰ میلیارد تومان.
– اجرای طرح‌های آبخیزداری در سطح حدود ۳۱۰ هزار هکتار با اعتباری برابر ۱۵۵۰ میلیارد تومان.
– اجرای طرح‌های مقابله با بیابانزایی و مهار کانون‌های بحرانی گرد و غبار در سطح ۲۳ هزار هکتار با اعتباری برابر ۴۱۱ میلیارد تومان.
– تامین اعتبار مورد نیاز به منظور بازسازی تاسیسات و تجهیزات و سالن‌های مجتمع مرغ لاین و افزایش سهم جوجه کوشتی یک روزه نژاد داخلی (آرین) از ۶ درصد به ۱۵درصد.
– حمایت از تولید محصولات راهبردی کشاورزی و ارتقاء ضریب خود اتکایی با رویکرد حمایت از افزایش تولید گندم با پیش‌بینی اعتبار ۲۲۰۰ میلیارد تومان.
– پیش بینی اعتبار تامین تجهیزات حفاظت و اطفای حریق عرصه‌های منابع طبیعی کشور با پیش‌بینی اعتباری برابر ۲۸۸ میلیارد تومان با رشد ۶۶ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۲ (۱۷۹ میلیارد تومان).
– پیش‌بینی ۶۰۰۰ میلیارد تومان برای صندوق بیمه محصولات کشاورزی جهت تامین سهم دولت و افزایش ضریب نفوذ بیمه از ۱۸ درصد به ۲۵ درصد و اجرای پوشش بیمه فراگیر محصولات اساسی کشاورزی (گندم و دانه‌های روغنی) در راستای بند الحاقی ماده ۳۴ احکام برنامه هفتم.
بنا بر این گزارش، بخش آب و کشاورزی از اهمیت بالایی برای کشور برخوردار است، زیرا تأثیر بسیار زیادی بر امنیت غذایی، اقتصاد ملی، محیط زیست و پایداری کلانشهرها و جوامع دارد. تحلیل بودجه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که ضرورت این موضوع توسط دولت ونهاد متولی بودجه به درستی درک و اعمال شده است.
