به گزارش اقتصاد انرژی، سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا، اعلام کرد که عمده قاچاق سوخت و عرضه خارج از شبکه مربوط به گازوئیل است و فقط بخش کوچکی به بنزین تعلق دارد. وی در واکنش به برخی اعداد مطرحشده در رسانهها درباره حجم قاچاق بنزین، تصریح کرد که این اعداد نادرست هستند و با توجه به افزایش روزافزون خودروهای داخلی، بیشتر بنزین تولیدی در کشور توسط این خودروها مصرف میشود.
رحیمی همچنین اظهار داشت که قاچاق سوخت عمدتاً به گازوئیل مربوط میشود و برآوردها نشان میدهد که روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر نفتگاز در کشور قاچاق میشود. وی افزود که یک میلیون لیتر هم رقم قابل توجهی به حساب میآید و پلیس در حال اجرای طرحهای ویژه برای مبارزه با عرضه خارج از شبکه و شناسایی گلوگاههای قاچاق است.
رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا از تلاشهای مدیران صنعت نفت، بهویژه شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، برای همکاری در زمینه مبارزه با قاچاق سوخت قدردانی کرد و اعلام کرد که این مجموعه آماده است از تمام ظرفیتهای خود برای همکاری با نهادهای مختلف حاکمیتی استفاده کند.
با این حال، سوال اساسی این است که چگونه میتوان بر چالش قاچاق غلبه کرد، بهویژه با تأکید بر نادرست بودن اعداد قاچاق بنزین و وجود ۲۰ میلیون لیتر قاچاق روزانه گازوئیل. وزیر نفت بهطور صریح اعلام کرده که دولت در حال حاضر برنامهای برای افزایش قیمت بنزین ندارد و اخیراً نیز به منظور کنترل مصرف، میزان سوختگیری خودروهای شخصی کاهش یافته است.
با توجه به اظهارات سردار رحیمی، یکی از راههای کنترل مصرف، اجرای برنامهای فوری برای جایگزینی خودروهای فرسوده و بنزینخوار با خودروهای کممصرف است. تعداد خودروهای فرسوده در ایران در سالهای اخیر بهطور قابلتوجهی افزایش یافته و تخمینها حاکی از وجود حدود ۲ تا ۳ میلیون خودروی فرسوده است که عمدتاً شامل خودروهای سواری و سنگین میشود.
این وضعیت نگرانیهای زیادی در زمینه آلودگی هوا، مصرف بالا و ایمنی ایجاد کرده است. دولت در سالهای اخیر طرحهایی برای اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده راهاندازی کرده، اما هنوز بسیاری از این خودروها در حال تردد هستند. طرحهای نوسازی حملونقل عمومی و خودروهای شخصی با ارائه مشوقهایی مانند تسهیلات مالی در حال اجراست.
آمارها نشان میدهد که در ایران به ازای هر نفر روزانه حدود ۰.۹۵ لیتر بنزین و ۰.۸۸ لیتر گازوئیل مصرف میشود، که تقریباً دو برابر متوسط جهانی است و در ۳۰ سال گذشته ۲۶۵ درصد افزایش یافته است. مصرف بنزین خودروهای داخلی نیز در هر ۱۰۰ کیلومتر بین ۱۰ تا ۱۲ لیتر است، در حالی که این رقم در سطح جهانی ۴ لیتر برآورد میشود.
رئیس پلیس امنیت اقتصادی همچنین به تعداد خودروهای فرسوده اشاره کرد و گفت که از ۲۱ میلیون خودروی سواری در حال تردد، حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه فرسوده هستند. اگر سن فرسودگی خودروها ۱۵ سال در نظر گرفته شود، تعداد خودروهای فرسوده به ۲.۵ میلیون خواهد رسید. همچنین ۹۰ درصد از ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار موتورسیکلت در کشور نیز فرسودهاند.
در مورد کامیونها و اتوبوسها نیز، از یک میلیون و ۱۰۰ هزار کامیون، ۲۵۰ هزار دستگاه فرسودهاند و از ۲۲ هزار اتوبوس درون شهری، ۱۸ هزار دستگاه فرسوده هستند.
نظرات کارشناسان در مورد حجم قاچاق سوخت متفاوت است. برخی از نمایندگان و اقتصاددانان برآوردهای مختلفی از حجم قاچاق بنزین و گازوئیل ارائه کردهاند، که نشان میدهد این موضوع به یک مشکل پیچیده و سازمانیافته تبدیل شده است.
