به گزارش اقتصاد انرژی، با آغاز به کار دولت سیزدهم، وعده‌ای مبنی بر ساخت پترو پالایشگاه شهید سلیمانی در مدت دو سال مطرح شد؛ اما با پایان دوره این دولت و شروع فعالیت دولت چهاردهم، هنوز ابهامات زیادی در خصوص روند ساخت آن وجود دارد. عملیات اجرایی این پترو پالایشگاه در چهار فاز تعریف شده است: یک فاز برای احداث یوتیلیتی، دو فاز برای واحدهای فرآیندی و یک فاز برای واحد پتروشیمی. به علاوه، ۷۰ درصد از محصولات این واحد مربوط به سوخت و ۳۰ درصد آن به محصولات شیمیایی اختصاص دارد.
جلیل سالاری، مدیرعامل وقت شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرد که قرار بود عملیات اجرایی این پتروپالایشگاه با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام سنگین و با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰ میلیارد دلار در فروردین ۱۴۰۲ آغاز شود. با این حال، عملیات اجرایی این پروژه به دو سال زمان نیاز داشت و سالاری تصریح کرد که هدف از سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد یورویی، تکمیل پروژه در طی پنج سال آینده است. اگرچه وی در بهار ۱۴۰۲ اعلام کرد که کارهای اجرایی آغاز خواهد شد، اما این پروژه تا پایان خرداد سال گذشته به مرحله اجرا نرسید و تنها در دوم فروردین خبر آغاز عملیات اجرایی پتروپالایشگاه در سال ۱۴۰۳ منتشر شد.
سالاری همچنین به برنامه‌ریزی برای اختصاص ۴۰ درصد از سود واحدهای پالایشی به طرح‌های توسعه‌ای در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: «حرکت از سوخت‌محوری به سمت سودمحوری و تکمیل زنجیره ارزش در صنایع پالایشی از اهداف توسعه این صنعت در دولت سیزدهم است.» در این راستا، با تغییر الگوی فرآیندی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، هدف تولید ۲۸ درصدی محصولات پتروشیمی در زنجیره پایین‌دست مد نظر قرار گرفته است.
وی در ادامه، پیشرفت پروژه پتروپالایشگاه را تشریح کرد و گفت: مجمع سهامداری شامل صندوق‌ها، بانک‌ها و هلدینگ خلیج‌فارس تشکیل شده و نزدیک به ۲۰۰ هکتار زمین در بندرعباس برای این پروژه تأمین شده است. همچنین مجوزهای زیست محیطی و پدافند غیرعامل اخذ و مطالعات بنیادی آغاز شده است. تعیین تکلیف واحدهای تحت لیسانس نیز انجام شده و امید می‌رود از ابتدای سال ۱۴۰۳ عملیات اجرایی آغاز شود.
در سال گذشته، سهم ۳۰ درصدی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی به هلدینگ خلیج فارس واگذار شد. این پترو پالایشگاه، به عنوان نخستین پروژه در صنعت نفت در زمینه تلفیق پالایش و پتروشیمی، به منظور ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از خام‌فروشی طراحی شده است. سایر سهامداران شامل صندوق بازنشستگی صنعت نفت (۱۵ درصد)، بانک ملی (۱۵ درصد)، بانک رفاه (۱۵ درصد)، و بانک‌های تجارت و ملت (هر کدام ۷.۵ درصد) و همچنین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با ۱۰ درصد سهم هستند.
سالاری در تشریح تأخیرهای پیش آمده در آغاز عملیات اجرایی، به مشکلاتی در مسیر ثبت شرکت به دلیل نیاز به مجوز شورای پول و اعتبار برای پرداخت سهم بانک‌ها به عنوان سرمایه اولیه اشاره کرد و افزود که درخواست‌های لازم به بانک مرکزی ارائه شده و مجوزها پس از فرآیندهای زمان‌بر دریافت شده است.
احداث پترو پالایشگاه شهید سلیمانی به منظور تأمین سوخت و بنزین و جلوگیری از واردات آن یکی از اهداف کلیدی است. دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش کشور نگرانی‌هایی درباره نزدیک شدن میزان تولید و مصرف بنزین ابراز کرده و بر لزوم بهینه‌سازی مصرف سوخت تأکید کرده است. عاشوری، یکی از کارشناسان، نیز سیاست دولت برای احداث پتروپالایشگاه‌های جدید را مثبت ارزیابی کرده و تأکید کرد که اگر پروژه‌های پترو پالایشگاه به سرعت در دستور کار قرار بگیرند، می‌توانند فاصله تولید و مصرف بنزین را جبران کنند.
با این حال، اگر مصرف بنزین همچنان روند صعودی داشته باشد و سیاست‌های کنترلی اتخاذ نشود، ایران ممکن است در سال ۱۴۰۲ به واردکننده بنزین تبدیل شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها، ناترازی بنزین در سال‌های اخیر افزایش یافته و ایران به یکی از کشورهای بزرگ مصرف‌کننده انرژی تبدیل شده است.
ساخت پالایشگاه‌ها و پترو پالایشگاه‌ها همواره با چالش‌هایی همراه بوده و پروژه‌های بسیاری بدون پیشرفت باقی مانده‌اند. برای مثال، پروژه پالایشگاه آناهیتا که پس از ۱۷ سال هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. همچنین، پالایشگاه بهمن گنو و پالایشگاه خوزستان نیز به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری و مشکلات مجوزی در وضعیت بلاتکلیفی به سر می‌برند. اگرچه سالاری در فروردین ماه خبر از آغاز عملیات اجرایی پترو پالایشگاه شهید سلیمانی داده است، اما همچنان ابهامات زیادی در مورد آینده این پروژه وجود دارد و به نظر می‌رسد نقش سهامداران در این طرح مشخص نیست. هلدینگ خلیج فارس، به عنوان یکی از سهامداران اصلی، از ارائه توضیحات درباره روند پروژه خودداری کرده است.
