به گزارش اقتصاد انرژی، در ابتدای برنامه آقای قضات لو، معاوم محترم منطقه 5 صحبت هایی در خصوص مسئولیت اجتماعی ارائه کردند. وی افزود : به نقل از کتاب مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی شهید مطهری، آن چیزی که قله انسانیت را میتواند فتح کند، چیزی جز تفکرات اسلامی نیست و آسیب های اجتماعی را الا با نگاه مذهبی و اخلاقی نمی توان کاهش داد. بنابراین یک شهر خوب و متعالی با شهروند خوب و متعالی ساخته می شود و اینکار جز با آموزش و هزینه و سرمایه گذاری برای حوزه های آموزشی، میسر نمی باشد.
بخش اول و دوم کلاس با تدریس خانم دکتر ندا کردونی آغاز شد.ایشان از افراد خواستند تا 4 حق شهروندی که در جلسات قبلی آموزش دیده اند را نوشته و بیان کنند که بعنوان یک فرد، کدامیک از این 4 حق را باید دارا باشند. سپس در ادامه، افراد و کارسناسان را از مناطق مختلف شهری گروه بندی کرده و به هرکدام گفته شد تا بصورت گروهی و با مشورت یکدیگر یک نوع آسیب منطقه ای بیان کنند و هدف آن بود تا افراد بتوانند به این نتیجه برسند که ثروت و مجاورت و سایر عوامل موجود در مناطق با یکدیگر متفاوت بوده و نمی توان یک آسیب منطقه ای را بین 3 یا 4 منطقه با ویژگی های متفاوت بیان کرد و باید بصورت اختصاصی آنها را سنجید.
میزان مشارکت افراد در این کلاس، بسیار بالا بوده و افراد در تمامی موضوعات قابل بحث در جلسه، نهایت همکاری را با مدرس و دیگر کارشناسان داشته اند.
مباحث قابل ارائه در کلاس اول و دوم خانم دکتر کردونی به اختصار، بدین گونه است :
توسعه پایدار و مسؤلیت اجتماعی شهرداری ها
با در نظر گرفتن نیاز به توسعه پایدار، مسئولیت اجتماعی سازمانی به موضوعی بسیار مهم نه تنها برای شرکت‌ها بلکه برای جوامع و سیاست‌های عمومی تبدیل شده است. تحقیقات علمی و تجربه‌های موفق بسیاری از شهرداری‌ها نشان می‌دهند که ساکنان از مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری، ارتباط مؤثر از سوی مقامات محلی و ارائه خدمات بر اساس
فرصت‌هایی وجود دارد که شهرداری‌ها می‌توانند رهبری نشان دهند و همراه با جامعه، اولویت‌هایی را تعیین کنند که در آن تلاش‌های بخش‌های عمومی و خصوصی میتواند همگرا شود و منجر به دستیابی به اهداف پایداری اجتماعی شود. پیشنهاد میشود که شهرداری‌ها می‌توانند اهداف مشترکی را برای دستیابی مشترک به پایداری اجتماعی ایجاد و ارتباط برقرار کنند، به عنوان مثال تحقیق در مورد شاخص‌های رفاه ذهنی و تدوین طرح اقدام محلی که هدف آن بهبود کلی رفاه ذهنی در شهرداری با در نظر گرفتن اصول توسعه پایدار، مسئولیت اجتماعی و مشارکت شهروندان باشد.
شهرهای پایدار
شهرهای پایدار به شهرهایی گفته میشود که برنامه‌ها و سیاست‌هایی را به منظور تضمین استفاده بهینه از منابع، تأمین رفاه اجتماعی، و توسعه اقتصادی با حفظ محیط زیست برای نسل‌های آینده اجرا می‌کنند. این شهرها تلاش می‌کنند تا از طریق مدیریت هوشمندانه منابع، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بهبود کیفیت هوا، مدیریت پسماندها، ایجاد زیرساخت‌های حمل و نقل پایدار، و ارتقای زندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان، تعادلی میان نیازهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی برقرار کنند.
شهرهای پایدار همچنین به دنبال ارتقای کیفیت زندگی ساکنان خود هستند و به مسائل اجتماعی مانند برابری، دسترسی به خدمات عمومی، و مشارکت اجتماعی توجه دارند. این شهرها از ابزارهایی مانند برنامه‌ریزی شهری هوشمند، استفاده از فناوری‌های نوین، و ایجاد فضاهای عمومی با کیفیت برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند. به‌طور کلی، شهرهای پایدار به دنبال ایجاد یک محیط زندگی مطلوب برای حال و آینده هستند، جایی که توسعه اقتصادی و اجتماعی به گونه‌ای صورت گیرد که تأثیری منفی بر محیط زیست نداشته باشد. شهرداری‌ها روش‌های مختلفی برای رسیدگی به مسائل پایداری در کوتاه‌مدت و بلندمدت دارند، از جمله اما نه محدود به موارد زیر: ایجاد برنامه‌های آموزشی برای شهروندان، تصویب قوانین و مقررات، برگزاری رویدادها، و نظرسنجی از شهروندان. شهروندان نیز اغلب می‌توانند از طریق کمیته‌های شهروندی یا جلسات شهری در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت کنند.
از حق در شهر تا مسؤلیت اجتماعی شهرداری ها
“حق در شهر” و “حق بر شهر” دو مفهوم مرتبط با عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی در شهرها هستند که اغلب در مباحث مرتبط با شهرسازی، توسعه شهری، و حقوق بشر مطرح می‌شوند. این دو مفهوم به طور خاص بر حق افراد برای دسترسی به منابع شهری، امکانات و خدمات، و همچنین حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به محیط زندگی شهری تأکید دارند.
۱. حق در شهر
“حق در شهر” به معنای حق افراد برای زندگی و بهره‌برداری از منابع و امکانات شهری است. این حق شامل دسترسی برابر به خدمات عمومی مانند حمل‌ونقل، آموزش، بهداشت، مسکن، و فضاهای عمومی میشود. هدف از این مفهوم، تضمین دسترسی عادلانه و بدون تبعیض همه شهروندان به فرصت‌ها و منابع موجود در شهر است.
۲. حق به شهر
“حق به شهر” (Right to the City) که ابتدا از سوی فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی، آنری لوفور (Henri Lefebvre)، مطرح شد، به معنای حق مشارکت فعال و تأثیرگذاری شهروندان در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با توسعه و برنامه‌ریزی شهری است. این مفهوم فراتر از حق در شهر بوده و تأکید دارد که شهروندان باید بتوانند در تعیین ساختار و شکل شهر خود نقش داشته باشند و در فرآیندهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری مشارکت کنند.
مفهوم «حق به شهر» و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (CSR) به هم پیوند می‌خورند، به ویژه در زمینه توسعه شهری، عدالت اجتماعی، و برنامه‌ریزی شهری پایدار. هر دو مفهوم بر این امر تمرکز دارند که مزایای رشد اقتصادی و شهرنشینی به طور عادلانه میان همه اعضای جامعه تقسیم شود و کسب‌وکارها، همراه با دولت‌ها و شهروندان، نقشی در ترویج عدالت اجتماعی و پایداری محیط‌زیستی ایفا کنند.
مصادیق حق به شهر
«حق به شهر» مفهومی است که از حقوق تمامی ساکنان شهری، به ویژه گروه‌های حاشیه‌نشین، برای دسترسی، استفاده و شکل‌دهی به فضاها، خدمات، و فرصت‌های موجود در شهرها حمایت می‌کند. این مفهوم بر نکات زیر تأکید دارد:
– مشارکت در تصمیم‌گیری: شهروندان باید در تصمیم‌گیری‌های مربوط به نحوه برنامه‌ریزی و توسعه شهرهایشان، از جمله تصمیمات در مورد زیرساخت‌ها، مسکن، فضاهای عمومی، و خدمات، نقش داشته باشند.
– دسترسی عادلانه به منابع شهری: همه ساکنان باید به طور عادلانه از مزایای زندگی شهری مانند حمل‌ونقل، آموزش، بهداشت، و فضای سبز بهره‌مند شوند.
– عدالت اجتماعی و شمول: این مفهوم به دنبال رفع نابرابری‌ها و تضمین این است که همه ساکنان شهر، به ویژه فقرا و محرومان، از مزایای زندگی شهری بهره‌مند شوند.
بخش سوم کلاس نیز با صحبت های جناب اقای دکتر حسن اسماعیل زاده آغاز شد و ایشان بیان کردند که اصطلاح حکمرانی خوب یا حکمرانی Governance or Good Governance، یک تفکر است که دارای سلسله شاخص هایی است که افراد در شهرداری ها و سازمان ها می توانند آن را به مرحله اجرا رسانیده و نهادینه سازی کنند. کلان شهرها و پایتخت ها دچار آسیب های اجتماعی فراوان است و تلاش این نوع سازمان ها باید در جهت رفع این گونه آسیب ها در سطح یک شهر باشد و این آسیب ها با یک حکمرانی خوب برطرف می شود. متاسفانه فعالیت و تعداد حزب ها و گروه های نهادی بسیار کم بوده است اما اگر حزی یا یک هسته نهادی وجود داشته باشد، مسائل راحت تر بررسی شده و در جهت رفع آن آسیب ها، می توان برآمد.
در ادامه بیان شد که به جای واژه حکمرانی از واژه حکمروایی استفاده باید کرد زیرا که حکمروایی یعنی یک حالت افقی که بتوان با ذی نفعان مورد نطر و نیازهایشان تعامل داشته باشیم. شما نمی توانید یک آسیب را پیگیری کنید جز با اینکه از درون افراد شهر و محلات، مشکلات آنها را شنیده و پیگیری کنید. علاوه براین، کالبد ها در حال نابودی محلات هستند. فرضا با ایجاد یک بزرگراه از میان یک محله ، باعث گسستگی ساختار محلات می شویم. در نتیجه ازآنجا که 352 محله در تهران وجود دارد و هرکدام 3-4 اجتماع محلی داشته اند که حتی پذیرش عمومی یکدیگر را هم ندارند، با ایجاد یک پل یا حتی اتوبان، هویت شهری و محله ای را به شدت تغییر داده و حتی به مرز نابودی می رسانید و شما به عنوان یک شهروند و یک فرد سازمانی باید این گونه اقدامات را بهبود بخشید تا به توسعه پایدار شهری نیز برسید.
در پایان از طرحی اجرایی در تهران رونمایی و صحبت شد با عنوان ” بخش سالانه شاخص های حکمروایی خوب شهری و تهیه برنامه عملیاتی در شهر تهران با تاکید بر نقش شهرداری تهران ” که تببین مساله در این تحقیق، بدین شکل بود که رشد جمعیت و شهرنشینی باعث رشد مسائل مختلف محیطی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی و اداری در شهرها شد که با ناکارآمدی رویکردهای سنتی در اداره امورشهرها و فقدان استفاده از رویکرد حکمروایی خوب شهری، سطح نارضایتی های عمومی افزایش و کاهش سطح کیفیت زندگی مردم را شاهد هستیم و سطح هزینه ها و خدمات رسانی مدیریت شهری افزایش پیدا می کند. طبق طرح فوق، وضعیت حکمروایی در شهر تهران، بازه ای بین ضعیف تا متوسط را داراست و پیامدهای کیفیت ضعیف مدیریت شهری تهران، موارد بسیاری که هر روزه شاهد آن بوده و با آنها درگیر هستیم.
سپس از افراد حاضر در جلسه سوال شد که ” چگونه شهرداری ها می توانند در محلات، میزان مشارکت مردمی را افزایش دهند؟ ” که کارشناسان شهرداری در مناطق مختلف به بهترین نحو با یکدیگر مشارکت کرده و کیفیت جلسه پرسش و پاسخ را افزایش دادند و نتایج بسیاری ارائه دادند. از جمله این که سرمایه اجتماعی شهرداری ها رو به افول بوده و پیامد های موثری را بر روی کیفیت زندگی شهر و توسعه پایدار شهری بر جا می گذارد و در جهت رفع مشکلات و بهبود سرمایه اجتماعی از دسته رفته شهرداری در شهر تهران، تلاش ها و اقدامات مفیدی را باید به مرحله اجرا رساند.
