به گزارش اقتصاد انرژی، ناترازی گاز یکی از چالش‌های اساسی ایران در حوزه انرژی است که هر ساله در فصل‌های سرد مشکلاتی مانند قطعی گاز یا افزایش مصرف سوخت‌های جایگزین در نیروگاه‌ها را به همراه دارد. این وضعیت نه‌تنها تأمین پایدار انرژی را مختل می‌کند، بلکه به دلیل استفاده از سوخت‌های آلاینده، تأثیرات منفی بر محیط زیست و کیفیت هوا نیز به جا می‌گذارد.
یکی از دلایل اصلی ناترازی گاز، مصرف بی‌رویه و ناکارآمدی در مدیریت مصرف انرژی است. ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر گاز جهان، سالانه بخش عمده‌ای از تولید خود را در مصارف خانگی، صنعتی و نیروگاهی مصرف می‌کند. اما بهره‌وری پایین در بخش‌های مختلف باعث شده است که عرضه گاز نتواند پاسخگوی تقاضای روزافزون باشد.
پاک‌نژاد، وزیر نفت، با اشاره به راهکارهای رفع ناترازی گاز، بر دو محور اصلی تأکید کرده است، طبق قانون برنامه هفتم توسعه، تولید گاز باید تا پایان برنامه به روزانه یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون مترمکعب برسد. برای تحقق این هدف، نیاز به ۴۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری وجود دارد که بخش عمده‌ای از آن باید در توسعه میادین گازی و زیرساخت‌های مرتبط صرف شود.
همچنین او معتقد است کنترل مصرف افسارگسیخته انرژی از طریق راهکارهای قیمتی و غیرقیمتی یکی دیگر از اولویت‌هاست. به‌عنوان مثال، تعویض بخاری‌های کم‌بازده با حمایت بخش خصوصی و بازپرداخت سرمایه از محل صرفه‌جویی سوخت، از جمله اقدامات پیشنهادی است.
در شرایط کنونی، مصرف بالای گاز در بخش خانگی و صنعتی، نیروگاه‌ها را ناچار به استفاده از سوخت‌های آلاینده مانند مازوت و گازوئیل کرده است. این موضوع به‌ویژه در فصول سرد سال موجب تشدید آلودگی هوا در کلان‌شهرها می‌شود. پاک‌نژاد با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته در مدیریت آلودگی ناشی از سوخت‌های فسیلی، بر لزوم به‌کارگیری فناوری‌هایی مانند نصب فیلتر در دودکش نیروگاه‌ها تأکید کرد.
وزیر نفت همچنین تأکید کرد که هرگونه اصلاح در نظام مصرف انرژی باید با در نظر گرفتن شرایط معیشتی مردم و ارائه پیوست‌های اجتماعی و رسانه‌ای همراه باشد. به گفته او، تصمیم‌گیری‌های گذشته در این حوزه گاهی بدون توجه به این موارد بوده و پیامدهای اجتماعی نامطلوبی ایجاد کرده است.
رفع ناترازی گاز در ایران نیازمند اقداماتی فوری و راهبردی در دو حوزه افزایش تولید و مدیریت مصرف است. تأمین سرمایه‌گذاری‌های کلان، بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش مصرف سوخت‌های آلاینده، می‌تواند به تأمین پایدار انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کند.
