به گزارش اقتصاد انرژی توسعه صنعت پتروشیمی یکی از مهمترین اهداف وزارت نفت در ۸ سال گذشته به شمار آمده است. در این میان تنها توجه به توسعه کمی مطرح نبوده و تکمیل زنجیره ارزش نیز مورد توجه قرار گرفته است و محصولات با ارزش بالاتر به سبد محصولات پتروشیمی ایران افزوده شده است.
این رشد البته در سال ۹۹ با آغاز بهره‌برداری از طرح‌های جهش دوم صنعت پتروشیمی شتاب فوق‌العاده‌ای به خود گرفت و با برنامه‌ریزی برای افتتاح ۱۷ طرح پتروشیمی قرار شد تا ظرفیت صنعت پتروشیمی ۲۵ میلیون تن در یک سال افزایش پیدا کند.
امری که در ۵۸ سالی که از عمر صنعت پتروشیمی می‌گذرد بی‌سابقه است.
نگاهی به ظرفیت صنعت پتروشیمی نشان می‌دهد ظرفیت این صنعت در سال ۹۲ و همزمان با آغاز به کار دولت تدبیر و امید ۵۶ میلیون تن در سال بوده است.
این اعداد نشان می‌دهد تنها در طول یک سال به اندازه نیمی از ظرفیت پتروشیمی که تا سال ۹۲ در کشور احداث شده بود، واحد پتروشیمی به بهره‌برداری رسیده است.
البته افتتاح تعدادی از این طرح‌ها به دلیل شرایط کرونا و تحریم به ابتدای امسال موکول شد و در آخرین گام فردا ۳ طرح باقیمانده با حضور رئیس‌جمهوری به صورت ویدئو کنفرانس افتتاح خواهد شد.
در ادامه نیز تا پایان سال، سایر طرح‌های پتروشیمی که در جهش دوم این صنعت تعریف شده‌اند، به بهره‌برداری می‌رسد تا ظرفیت صنعت پتروشیمی کشور به ۱۰۰ میلیون تن در سال برسد.
طرح متانول سبلان با ظرفیت یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن در سال، طرح اوره و آمونیاک مسجد سلیمان با ظرفیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن در سال و طرح اکسیر حلال عسلویه با ظرفیت ۵۰ هزار تن در سال تولید پنتان و هگزان که برای نخستین بار در صنعت پتروشیمی اجرا شده است، این هفته به طور رسمی افتتاح می‌شوند.
این سه طرح در مجموع با سرمایه‌گذاری یک میلیارد و ۳۰۴ میلیون دلاری اجرا شده و برای ۲ هزار و ۴۵۴ نفر ایجاد اشتغال کرده است.
با این سرمایه‌گذاری در مجموع ۳.۵ میلیون تن به ظرفیت پتروشیمی کشور افزوده می‌شود تا گام موثری برای تحقق جهش دوم صنعت پتروشیمی برداشته شود.
افزایش ۱.۶ میلیون تنی ظرفیت تولید متانول کشور
طرح متانول سبلان یکی از طرح‌هایی است که فردا به بهره‌برداری می رسد. این طرح که در عسلویه اجرا شده است، در زمان اجرا برای ۴ هزار و ۲۰۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده و در زمان بهره‌برداری ۸۳۴ نفر اشتغال خواهد داشت.
کل سرمایه‌گذاری برای اجرای متانول سبلان ۴۰۶ میلیون دلار برآورد شده که شامل ۳۱۶ میلیون دلار سرمایه‌گذاری ارزی و ۱۰ هزار و ۷۳۲ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری ریالی است.
ارزش محصولات این طرح پتروشیمی نیز ۴۱۲ میلیون دلار در سال اعلام شده است که نشان‌دهنده نرخ مطلوب بازگشت سرمایه برای این طرح است.
خوراک این واحد پتروشیمی ۱۷۶ هزار متر مکعب گاز طبیعی در ساعت است که در مجموع سالانه یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن متانول تولید می‌کند.
سرمایه‌گذاری ۸۵۰ میلیون دلاری برای افزایش ظرفیت ۱.۷ میلیون تنی
اوره و آمونیاک مسجد سلیمان طرح دیگری است که فردا با حضور رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری می‌رسد.
این طرح که در زمان اجرا ۵ هزار اشتغال ایجاد کرده بود، در زمان بهره‌برداری هزار و ۵۰۰ نفر اشتغال خواهد داشت.
برای ساخت این واحد پتروشیمی ۸۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری انجام شده و قرار است سالانه ۲۸۴ میلیون دلار درآمد ایجاد کند.
خوراک پتروشیمی اوره و آمونیک مسجد سلیمان ۸۶۱ میلیون متر مکعب گاز طبیعی در سال است که در نهایت ۶۸۰ هزار تن آمونیاک و یک میلیون و ۷۳ هزار تن اوره تولید خواهد کرد.
نرخ مطلوب بازگشت سرمایه در اکسیر حلال عسلویه
اکسیر حلال عسلویه آخرین طرحی است که فردا بهره‌برداری رسمی می‌رسد.
این طرح که در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس اجرا شده در زمان ساخت اشتغال ۶۰۰ نفری و در زمان بهره‌برداری نیز ۱۲۰ نفر اشتغال ایجاد خواهد کرد.
سرمایه‌گذاری انجام شده در این طرح ۴۸ میلیون دلار اعلام شده و ارزش محصولات آن ۴۰ میلیون دلار در سال برآورد می‌شود.
این طرح نیز از نظر نرخ بازگشت سرمایه از رتبه مطلوبی برخوردار است.
خوراک این واحد ۲۶۰ هزار تن در سال رافینیت (مخلوطی چند جزیی است که میتواند حاوی پارافین‌ها، الفین‌ها، سیکلو آلکان‌ها و همین‌طور آروماتیک‌ها باشد) است و محصولات نهایی شامل ۴۰ هزار تن در سال هگزان و ۱۰ هزار تن در سال پنتان خواهد بود.
به گزارش ایرنا، از سال ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۹۸ ظرفیت نصب شده این صنعت ۶۵ میلیون تن بود که امروز به ۹۰ میلیون تن افزایش پیدا کرده است، ۲۵ میلیون تن افزایش ظرفیت در یک سال و رشد ۳۸درصدی حاکی از ثبت رکورد بی‌نظیر در این صنعت است.
افزون بر برنامه‌های توسعه‌ای باید به این نکته اشاره کرد که پتروشیمی امروز در حوزه ارز آوری، تامین و عرضه ارز از طریق سامانه نیما پیشتاز است.
تا سال ۱۴۰۴ ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی حداقل به ۱۳۰ میلیون تن خواهد رسید و با توجه به طرح‌های جهش سوم، طرح‌های پیشران و نیز طرح‌های خوراک ترکیبی سبد تولید محصولات پتروشیمی ایران متنوع می‌شود و تنوع در سبد محصولات در سال‌های آتی منجر به کاهش واردات محصولات راهبردی پایین دستی خواهد شد.
با متنوع‌شدن سبد محصولات چهره صنعت پتروشیمی نیز تغییر خواهد کرد، طرح‌های پیشران صنعت در ۶ زنجیره و با ۳۳ طرح تعریف شده در راستای تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین دستی تعریف شده‌اند.
