هیچ تردیدی نیست که شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نقش سازمان دهنده مسیر توسعه پتروشیمی، با مدیریت نمایشگاه پلاست توانسته است یک پیام سیاسی را به مخالفان ایران ارسال کند. پیامی که حضور بعضا مقامات سیاسی کشور در پررنگ شدن آن نقشی دوچندان داشتند: “تحریمها ما را از پای در نیاوردند”.
چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست در حالی شروع به کار کرده که سایه سنگین کرونا بر حضور شرکت‌های خارجی در این نمایشگاه سایه افکنده بود. با این وصف شرکای اقتصادی ایران با توجه به توان و پتانسیل صنعت پتروشیمی کشور که از قضا در شعار نمایشگاه امسال هم مورد توجه قرار گرفت، از این موقعیت استفاده کرده و در مراسم افتتاحیه آن، سفرای کشورهای مختلفی همچون روسیه، سوریه، تاجیکستان، عراق، ارمنستان، کنیا، بنگلادش، تایلند، افغانستان و ونزوئلا حضور یافتند.
به گزارش اقتصاد انرژی در سال 1381 خورشیدی، با نگاه به ارزش و جایگاه صنعت پتروشیمی در روند اقتصادی کشور، ضمن تعیین اهداف بلند مدت در خصوص توسعه صنعت پتروشیمی، نمایشگاه “ایران پلاست” با یک روشناندیشی تکنوکراتیک و تلاش مدیران وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی، راه‌اندازی و برگزار شد. اکنون پس از سال‌ها و در چهاردهمین دوره این نمایشگاه صنعت پتروشیمی ایران، نه تنها جهش اول را به اتمام رسانده است، بلکه مدیران این شرکت، در شرف پایان بخشیدن به جهش دوم و ورود به جهش سوم هستند.
تعیین شعار امسال این نمایشگاه بین‌المللی، بی‌ارتباط با تغییر جایگاه شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیست. با توجه به تغییر نگاه در محوریتِ مدیریتِ صنعت پتروشیمی در سال‌های اخیر و همچنین نقشی که این صنعت می‌تواند در اقتصادهای جهانی ایفا کند، شعار امسال، “کسب و کار جهانی” مد نظر قرار گرفت.
اهمیت شعار چهاردهمین نمایشگاه “ایران پلاست” را از دو منظر کلی می‌توان مورد بررسی و ارزشیابی قرار داد. شعار “کسب و کار جهانی” در حالی برای نمایشگاه امسال در نظر گرفته شد که در دوران همه‌گیری کرونا، در بسیاری از کشورها حتی کشورهای توسعه‌یافته، شاهد رکود در اقتصاد هستیم. بدون تردید اقتصاد ایران هم کم‌وبیش با این مشکل مواجه است. اما با در معرض نمایش قرار دادن موتور محرکه اقتصاد ایران، آنهم در دوران کرونا و تحریم‌های بی‌سابقه، در حقیقت مسئولان ذی‌ربط، آبروی اقتصاد ایران حفظ کردند. به همین دلیل از دو منظر سیاسی و اقتصادی می‌توان شعار امسال را مورد بررسی قرار داد.
جایگاه سیاسی نمایشگاه امسال
رئیس جمهور قبلی آمریکا ضمن قدم گذاشتن در کاخ سفید، در اولین اقدام ضد ایرانی خود، به طور یک‌جانبه از برجام خارج شد. در ادامه شاهد سیل تحریم‌های بی‌سابقه‌ای بودیم که کلیت نظام اقتصادی کشور را هدف قرار داد. با این وصف پس از گذشت چهار سال فشار یک‌جانبه و تحریم‌های بی‌مانند، صنعت پتروشیمی کشور در چهاردهمین نمایشگاه “ایران پلاست” ضمن دعوت از یکایک شرکای اقتصادی خود، توان داخلی‌اش را در معرض عموم قرار داد. باید نمایشگاه امسال را یک رژه‌ی سیاسی از قدرت اقتصاد کشور تعبیر کرد؛ چراکه عموم فشارهایی که بر اقتصاد ایران وارد شد، صرفا هدف سیاسی داشت. در پاسخ به خیل هجمه‌های سیاسی که از مسیری اقتصادی بر ما تحمیل می‌شدند، ایران پلاست چهاردهم، در طلیعه تکمیل جهش دوم صنعت پتروشیمی کشور، نه فقط نویددهنده رشد تولید صنعت پتروشیمی بلکه نویدبخش پتانسیل صادرات توان داخلی صنعت پتروشیمی است.
شاید در عمل و در چنین شرایطی، امکان همکاری خارجی با کشورهای دیگر را در صنعت پتروشیمی بدون دور زدن تحریمها نداشته باشیم؛ ولی هیچ تردیدی نیست که شرکت ملی صنایع پتروشیمی در نقش رگولاتور و سازمان دهنده مسیر توسعه پتروشیمی، با مدیریت چنین نمایشگاهی توانسته است یک پیام سیاسی را به مخالفان ایران ارسال کند. پیامی که حضور بعضا مقامات سیاسی کشور در پررنگ شدن آن نقشی دوچندان داشتند: “تحریمها ما را از پای در نیاوردند”. آیا شعاری غیر از “کسب و کار جهانی” می‌تواند گویای چنین وضعیتی باشد؟
بعد اقتصادی ایران پلاست
بعد سیاسی شعار نمایشگاه ایران پلاست، به شدت به ابعاد اقتصادی آن وابسته است؛ به‌عبارتی اگر صنعت پتروشیمی کشور نمی‌توانست به لحاظ اقتصادی کارنامه‌ای مقبول ارائه کند، بدون تردید هیچ پیام سیاسی هم از چنین نمایشگاهی بیرون نمی‌آمد. بدون تعارف شعار “کسب و کار جهانی” را در ایران برای صنعتی نمی‌توان انتخاب کرد؛ چراکه برخورداری از کارآیی لازم و بازار جهانی مناسب، پیش نیاز نیل به اهداف برآمده از این شعار است. در مقابل، نمایشگاه ایران پلاست و پتانسیل بزرگ صنعت پتروشیمی کشور، در چنین شرایط دشواری توانسته است بازرگانانی از دهها کشور را به سمت ایران سوق دهد. همچنین از همان ابتدای کار نمایشگاه‌ها، برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته تا مذاکرات و نشست‌های رودررو میان فعالان صنایع پتروشیمی ایران و دیگر کشورها برگزار گردد. اعتبار منطقه‌ای و جهانی صنایع پتروشیمی، جذابیت برای سرمایه‌گذاری خارجی، دسترسی به بازار بزرگ منطقه‌ای و جهانی، قرار داشتن در کنار آبراه بین‌المللی خلیج فارس و دریای عمان، افزایش جهانی تقاضا برای محصولات پتروشیمی و بازار بزرگ مصرفی چین و هند، از جمله دلایل اقتصادی هستند که این نمایشگاه را موفق جلوه می دهد.
البته نگاهی به کارنامه میاند‌وره‌ای و بلندمدت صنعت پتروشیمی حکایت از این دارد که کشورهایی که در این حیطه، از همکاری با ایران کناره‌گیری کنند، بدون شک در آینده باید حسرت از دست دادن چنین سرمایه‌گذاری سودآوری را بخورند. طبق سخنان مهندس بهزاد محمدی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی با بهره‌برداری از ۱۰ طرحی که امسال محقق شد از ۶۵.۸ میلیون تن در ابتدای سال به ۸۰ میلیون تن افزایش یافت. هم‌اکنون نیز ۳۵ میلیون تن محصول نهایی و قابل فروش در کشور تولید می‌شود که ۷۲ درصد صادر و ۲۸ درصد در داخل مصرف می‌شود.
طبق گفته‌های محمدی رشد تقاضای جهانی محصولات پتروشیمی ۴.۵ در مقابل یک درصد فرآورده‌های نفتی است که در دهه‌های آتی، شیب مصرف فرآورده‌های نفتی کاهش می‌یابد، اما مصرف فرآورده‌های پتروشیمی با شیب چشمگیری رو به افزایش است.
اگر این دیتاها را کنار رشد 120 درصدی تولید پلیمر که تا سال 1404 رخ خواهد داد و همچنین به سخنان وزیر نفت در آیین گشایش چهاردهمین نمایشگاه ایران پلاست در خصوص قابل رویت بودن” سیمای جهش چهارم” پتروشیمی صحبت داشت، دقت کنیم، خواهیم دید که پتروشیمی کشور با چنین کارنامه‌ای، نه تنها توان و پتانسیل خود را در نمایشگاه چهاردهم ایران پلاست به رخ کشید، بلکه آبروی اقتصاد ایران را از آچمز شدن در مقابل تحریمها حفظ کرد. با توجه به چنین مسائلی، طرح شعار هوشمندانه‌ی “کسب و کار جهانی” بهتر قابل ادراک است!
/نیپنا
