به گزارش اقتصاد انرژی، طی روزهای گذشته و در پی برگزاری سومین نشست هماهنگی و برنامه‌ریزی تأمین سوخت زمستانی که با حضور معاون وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و معاونت راهبردی برق حرارتی برگزار شد، اخباری مبنی بر مطرح شدن استفاده حداکثری از نفت کوره یا همان مازوت در نیروگاه‌ها منتشر شد که نگرانی‌های زیادی برای شهروندان شهرها به‌ویژه کلانشهرهایی از جمله تهران نسبت به استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها در فصل زمستان و همزمان با وارونگی دما ایجاد کرد.
سید محمدمهدی میرزایی قمی ضمن اشاره به گزارش برخی رسانه‌ها از اظهارات اخیر وزیر نفت مبنی بر اینکه سال گذشته در برخی روزهای زمستان حدود ۱۶۰ میلیون متر مکعب کسری گاز داشتیم و امسال پیش‌بینی می‌کنیم که با روند رشد مصرف در کشور که بین ۸ تا ۱۰ درصد است، در فصل سرد تا ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز کسری گاز داشته باشیم، به ایسنا گفت: این اظهارات در حالی بیان می‌شود که به گفته علی اکبر محرابیان – وزیر نیرو – ایران با ۱۴ هزار مگاوات تراز منفی در برق رو به رو است و امکان تولید ۲۲ درصد از نیاز برق خودمان را نداریم و دلیل آن کاهش سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی در سال‌های گذشته است.
وی ادامه داد: به همین دلیل سومین نشست «هماهنگی و برنامه‌ریزی تامین سوخت زمستانی» در روز ۱۷ مهرماه با حضور مسئولان وزارت نفت و نیرو برگزار شد که بر اساس گزارش برخی رسانه‌ها، ارسال حداکثری سوخت مایع به نیروگاه با اولویت منظقه شمال شرق، استفاده حداکثری از نفت کوره در نیروگاه‌ها و مدیریت تامین گاز برای مهمترین مراکز تولید برق در کشور، از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث در این نشست بوده است.
میرزایی قمی خاطرنشان کرد: سال گذشته نیز در پی تشدید آلودگی هوا، انتقادهایی از استفاده از سوخت نفت‌کوره (مازوت) در نیروگاه‌ها مطرح شد که بیژن زنگنه – وزیر وقت نفت – گفته بود مایل به استفاده از این سوخت نیست اما چاره دیگری نمانده است. این اظهارات در حالی مطرح شد که سازمان حفاظت محیط زیست ایران، به دلیل میزان سولفور بالای موجود در سوخت نفت کوره تولیدی پالایشگاه‌های کشور که منتج به انتشار آلاینده دی‌اکسید گوگرد و به‌علاوه آلاینده ثانویه ذرات معلق و تشدید آلودگی هوای کلانشهرها به ویژه در فصول سرد می‌شود، مخالفت خود را با مصرف سوخت نفت کوره در نیروگاه‌های برق حرارتی کشور اعلام کرده بود و کماکان بر همین موضع استوار است.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اقداماتی که سازمان حفاظت محیط زیست در جهت عدم مصرف مازوت در نیروگاه‌ها انجام داده است، گفت: اعلام و مکاتبه با دستگاه‌های نظارتی از جمله دادستانی‌ها و سازمان بازرسی در خصوص برخورد قانونی از جمله اقدامات این سازمان برای عدم مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها بوده است همچنین سازمان حفاظت محیط زیست بنا بر وظیفه نظارتی خود، علاوه بر پایش پیوسته سوخت تولیدی پالایشگاه‌های کشور به‌ویژه هنگام بروز پدیده آلودگی هوا، در صورت عدم رعایت حدود مجاز آلاینده‌های خروجی صنایع و نیروگاه‌ها، این واحدها را در لیست صنایع آلاینده قرار می‌دهد. این صنایع نیز براساس ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده باید یک درصد از فروش خود را بابت عوارض آلایندگی پرداخت کنند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط نیز علی‌رغم وظایف قانونی خود مطابق مفاد قانون هوای پاک – مصوب سال ۱۳۹۶- تاکنون اقدام موثری در خصوص تولید سوخت استاندارد و یا سولفورزدایی از سوخت نفت کوره تولیدی در پالایشگاه‌ها که در ماده ١٨ قانون هوای پاک به آن اشاره شده همچنین نصب تجهیزات کاهش‌دهنده آلاینده هوا در خروجی نیروگاه‌های کشور که در ماده ٢٣ آیین نامه فنی ماده ٢ قانون هوای پاک تعریف شده، انجام نداده و تکالیف قانونی خود را به یکدیگر محول کرده‌اند.
به گفته میرزایی قمی در آخرین دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت که در سال ۲۰۲۱ منتشر شده است، به هزینه اقتصادی آلودگی هوا اشاره شده و جلوگیری از آلودگی هوا را جزئی از حقوق اساسی شهروندی بر شمرده است همچنین در این گزارش ضمن اشاره به تاثیر آلودگی هوا بر سلامت افراد و بر شمردن خطرات و تهدید آن برای کودکان و سالمندان ذکر شده است که سالانه تعداد افرادی که بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند از میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی، استعمال دخانیات و ابتلا به بیماری ایدز بالاتر است و بر این اساس حدود مجاز آلاینده‌های هوا برای شش آلاینده شاخص از جمله «ذرات معلق»، «دی‌اکسید نیتروژن» و «دی‌اکسید گوگرد» به‌طور قابل ملاحظه‌ای سخت‌گیرانه‌تر و برای این آلاینده‌ها کاهش حدود مجاز سالیانه تا ۵۰ و ۷۵ درصد درنظر گرفته شده است.
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ضمن بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت و جامعه جهانی در جهت صیانت از حقوق و سلامت شهروندان و کاهش حداکثری آلودگی هوا اقدام به اعمال حدود سختگیرانه در شاخص‌های کنترلی کرده‌اند، اظهارکرد: اما متاسفانه دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط هنوز به‌دنبال استفاده از مازوت و سوخت‌های آلاینده در کشور هستند.
میرزایی قمی همچنین خاطرنشان کرد: بنابر گزارش کمی‌سازی اثرات اقتصادی و بهداشتی منتسب به آلودگی هوا در خصوص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در ایران که توسط وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۹ منتشر شد، علاوه‌بر پیامدهای کوتاه مدت و بروز بیماری‌های تنفسی و انواع بیماری‌های سرطانی ناشی از آلودگی هوا در کلانشهرها، تعداد مرگ و میر منتسب به ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در ایران ۲۱ هزار و ۶۸۰ نفر در سال بوده است همچنین هزینه اقتصادی آلودگی هوا در هشت کلانشهر در سال ١٣٩٨ بابت مواجهه با ذرات معلق با قطر کمتر از ٢.٥ میکرون در حدود ١٠٦ هزار میلیارد تومان برآورد شده است که این آمار بیانگر تاثیرات منفی ناشی از آلودگی هوا است بنابراین ضرورت دارد تا اقدامات جدی جهت کنترل منابع آلاینده و کاهش آلودگی هوا به‌صورت هماهنگ بین کلیه دستگاه‌های اجرایی مربوطه و با عزم ملی و در سطح کلان کشور صورت پذیرد.
