به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از بازار
آنچه که در فضای رسانه ای مطرح می شود؛ معرفی خودروهای برقی به عنوان عامل مهم در گذر از انرژی های فسیلی است. اما شاید این پروپاگاندا برای تحمل مردم اروپا با اسم رمز کاهش کربن با هر قیمت باشد که اسیر سناریوی تحریم نفت روسیه و ایران است!
اخیراً بخش پالایشگاه ها توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده است و تحلیلگران عمدتاً به شرکت‌های پالایشی هشدار می‌دهند که برای احتمال کاهش تقاضا برای سوخت آماده شوند و روی پتروشیمی‌ها به عنوان منبع اصلی تقاضا تمرکز کنند.
در واقع، این هشدارها جدید نیستند. برای سال‌ها، این چشم‌انداز پیش‌فرض صنعت پالایش بوده است، زیرا دولت‌ها و فعالان درخواست‌های خود برای انتقال انرژی را افزایش می‌دهند.
هنگامی که انتقال شتاب می گیرد، پالایشگاه ها چاره ای جز اتکای بیشتر به پتروشیمی نخواهند داشت، زیرا خودروهای برقی تقاضا برای بنزین را کاهش می دهند، اما واقعیت تاکنون انتظارات را برآورده نکرده است. همانطور که سرپرست تحقیقات ویتول اخیراً گفت: «سرعت انتقال انرژی از انرژی های فسیلی به الکتریکی کمتر از حد انتظار بوده است و در عین حال عدم سرمایه گذاری در صنعت آنطور که انتظار می رفت به کمبود عرضه تبدیل نشده است.»
رشد فروش خودروی برقی کند شد
در حال حاضر، رشد فروش خودروهای الکتریکی، به ویژه در ایالات متحده، کند شده است، و گسترش انرژی بادی و خورشیدی نیز به دلیل افزایش هزینه ها و در برخی مکان ها، تقاضای ضعیف برای برق یا مخالفت های جامعه محلی کند شده است. با این حال، پیش بینی های احتیاطی همچنان باقی است.
آخرین مورد از وود مکنزی است که در تحلیل خود آورده است: «با پیشرفت روند تغییر انرژی، پالایشگاه ها با نبرد فزاینده ای برای بقا مواجه می شوند»؛ این شرکت در گزارش خود اعلام کرد که انعطاف پذیری بین تولید سوخت و پتروشیمی برای صنعت تولید در آینده حیاتی خواهد بود. این واقعیت تقریباً با همه پیش‌بینی‌ها برای آینده صنعت پالایش مطابقت دارد و از آنجایی که تقاضا برای سوخت به دلیل انتقال از انرژی فسیلی به الکتریکی کاهش می‌یابد، صنعت برای بقا باید به پتروشیمی‌ها متکی باشد.
تقاضا برای پتروشیمی ها به دلیل تنوع کاربردهای آنها در صنایع، شانس بسیار خوبی برای بقا در بلند مدت دارند؛ به عنوان مثال، اداره اطلاعات انرژی بارها کاهش تقاضا برای بنزین را پیش‌بینی کرده بود، اما بعداً مجبور شده تا آن را مطابق با رشد تقاضا تنظیم کند.
تحلیل بر اساس داده های قطعی؟
شایان ذکر است که در گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی « EIA» و بسیاری از گزارش‌های دیگر فرض بر افزایش خودروهای برقی و منحنی خطی به سمت بالا است، که این افزایش نیز ناشی از آمارهای بازار خودرو در چین است. حال اگر فروش خودروهای برقی در چین کاهش یابد و به رغم یارانه های سخاوتمندانه دولتی شک و تردیدهایی را در مورد توانایی خودروهای الکتریکی برای جایگزینی کامل خودروهای موتور احتراق داخلی در این مرحله شکل بگیرد چه؟ از سوی دیگر چند سال پیش بلومبرگ پیش‌بینی کرده بود که ظرفیت پالایشی جدید چین نسبت به تقاضا مازاد خواهد بود و به دارایی‌های سرگردان تبدیل می‌شود، زیرا قرار بود تقاضای سوخت تا سال ۲۰۲۵ به اوج خود برسد. از آن زمان، چین در حال ایجاد ظرفیت جدید پالایشی در مجموع ۱.۴ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۵ است.
به علاوه اگر چه اروپا اکنون تلاشی برای افزایش ظرفیت پالایش داخلی نمیکند اما می توان این موضوع را ناشی از تحریم سوخت و نفت خام روسیه ارزیابی کرد و در عین حال باید به این موضوع توجه داشت که اروپا در این وضعیت به ناگزیربه دنبال تامین کنندگان جایگزین بوده و انرژی مورد نیاز خود را از آمریکا، چین و هند تامین می کند؛ لذا هیچ نشانه ای از رسیدن تقاضای جهانی سوخت به اوج خود که در پس آن تقاضایش کاهش یابد؛دیده نمی شود.
دیگرچین تنها کشوری نیست که همچنان پالایشگاه می سازد بلکه افزایش ظرفیت بیش از ۱.۵ میلیون بشکه در صنعت پالایشگاهی جهان مربوط به کشورهای مکزیک، کویت، آنگولا و نیجریه خواهد بود
افزایش ۱.۵ میلیون بشگه ای ظرفیت پالایشگاهی جهان در ۲۰۲۴
نعمت ابوالصوف کارشناس برجسته انرژی در الاقتصادیه می نویسد: تاسیسات الزور در کویت امسال راه اندازی خواهد شد که ظرفیت پالایشگاهی آن ۶۱۵ هزار بشکه در روز می باشد. در افریقا نیز بزرگترین پالایشگاه به نام دونگوت « Dangote» در نیجریه ظرف چند ماه آینده و با ظرفیت ۶۵۰ هزار بشکه به بهره برداری خواهد رسید و ظرفیت پالایشگاه دوس بوکاس مکزیکی نیز به ظرفیت جهانی پلایشگاهی ۳۴۰ هزار بشکه در روز اضافه خواهد کرد که در مجموع سال آینده ظرفیت جهانی پالایشگاهی ۱.۵ میلیون بشکه در روز زیادتر خواهد شد.
در هر صورت، پس از کاهش تقاضا در سال ۲۰۲۰ برای انرژی های فسیلی که ناشی از محدودیت های فراگیری کرون بوده، تقاضا هنوز در حال افزایش است و دیگرچین تنها کشوری نیست که همچنان پالایشگاه می سازد بلکه ظرفیت جدید سال آینده پالایشگاهی در جهان مربوط به کشورهای مکزیک، کویت و نیجریه خواهد بود.
تاسیسات الزور در کویت امسال راه اندازی خواهد شد که ظرفیت پالایشگاهی آن ۶۱۵ هزار بشکه در روز می باشد. در افریقا نیز بزرگترین پالایشگاه به نام دونگوت « Dangote» در نیجریه ظرف چند ماه آینده و با ظرفیت ۶۵۰ هزار بشکه به بهره برداری خواهد رسید و ظرفیت پالایشگاه دوس بوکاس مکزیکی نیز به ظرفیت جهانی پلایشگاهی ۳۴۰ هزار بشکه در روز اضافه خواهد کرد که در مجموع سال آینده ظرفیت جهانی پالایشگاهی ۱.۵ میلیون بشکه در روز زیادتر خواهد شد. در همین حال، سونانگول «Sonangol» آنگولا هم در حال ساخت یک پالایشگاه جدید با ظرفیت کوچک مقیاس ۶۰ هزار بشکه در روز است اما ظرفیت پالایشی این کشور را دو برابر می کند.
اکثر کشورهای جهان صرف نظر از منبع انرژی، اولویت را به تامین انرژی می دهند. چین بزرگترین بازار خودروهای برقی در جهان است، با این حال در حال ساخت نیروگاه ها و پالایشگاه های زغال سنگ است و همواره تاکید کرده است که موضعش در مورد انرژی «امنیت عرضه» است و نه «کم کردن کربن به هر قیمتی» که به شعار اتحادیه اروپا تبدیل شده است
اکثر کشورهای جهان صرف نظر از منبع انرژی، اولویت را به تامین انرژی می دهند. چین بزرگترین بازار خودروهای برقی در جهان است، با این حال در حال ساخت نیروگاه ها و پالایشگاه های زغال سنگ است و همواره تاکید کرده است که موضعش در مورد انرژی «امنیت عرضه» است و نه «کم کردن کربن به هر قیمتی» که به شعار اتحادیه اروپا تبدیل شده است. اگر چه شاید این شعار نیز ناشی از اجبارو تحمیلی است که جنگ روسیه با اکراین به بخش انرژی اش اعمال شده است و مصداق ضرب المثل ایرانی است که گربه دستش به گوشت نمی رسید و می گفت بو میدهد. در واقع سیاست ها و پیوست های رسانه ای اروپا در شرایط حاضر و تاکید بر کم کردن کربن با هزینه های بالا بیشتر منبعث از یک جبر مقطعی و ابزاری برای کنترل افکار عمومی آنها است.
علاوه بر این باید توجه داشت که به غیر از چین یعنی در دیگر بازارهای بزرگ خودرو، فروش خودروهای الکتریکی در حال تزلزل است و این استدلال را تقویت می‌کند که این انتقال ممکن است برای اکثر مردم بسیار گران باشد، حتی با وجود تمام یارانه‌هایی که دولت‌های غربی به انرژی کم کربن اختصاص می‌دهند. به عنوان مثال، آخرین اعداد در مورد فروش خودروهای معمولی در ایالات متحده نشان دهنده رشد مداوم تقاضا برای سوخت است، به طوری که تمام خودروسازان بزرگ شاهد فروش بالاتری در سه ماهه سوم سال نسبت به سال گذشته بودند و خودرو سازان برقی نه تنها اکنون با کمبود مشتری مواجه هستند بلکه میلیاردها دلار طرح های توسعه ای خود را نیز به تعویق انداخته اند.
اتحادیه اروپا هم شاهد افزایش فروش خودروهای معمولی در ۹ ماه اول سال بوده است. افزایش فروش خودروهای معمولی به این معنی است که تقاضا برای بنزین افزایش می یابد یا حداقل تثبیت می شود. از سوی دیگر، تقاضا برای گازوئیل به دلیل فعالیت ضعیف صنعتی در بازارهای کلیدی مانند ایالات متحده ضعیف بوده ولی نمی توان آن را به پای سیاست های گذر از انرژی های فسیلی به برقی ارزیابی کرد لذا به نظر می رسد که با وجود به میدان آمدن انرژی های تجدید پذیر و تاکید بر انرژی های الکتریکی در بازارهای بلا منازع سوخت های فسیلی، جهان همچنان به ظرفیت پالایش بیشتری نیاز دارد.
به تعبیر نعمت ابوالصوف کارشناس برجسته حوزه انرژی پیش بینی آینده بلندمدت هر صنعت کار دشواری است. ناشناخته های زیادی وجود دارد که بتوان نگاهی اجمالی از جهان چند دهه بعد ارائه کرد به خصوص که وقتی صحبت از صنعت انرژی به میان می آید. این پیش‌بینی‌ها بر فرضیاتی تکیه می‌کنند که تقریباً قطعی در نظر گرفته می‌شوند، اما هرگز محقق نمی‌شوند. شاید بهترین اقدام این باشد که اسیر عملیات های رسانه ای نشویم!
