به گزارش اقتصاد انرژی، در حال حاضر، حدود ۸۰ درصد از مصرف سوخت کشور به بنزین وابسته است که این وابستگی عمدتاً ناشی از نبود یک برنامه‌ریزی جامع و پایدار در حوزه انرژی است. این وضعیت نه تنها منجر به مصرف بی‌رویه سوخت شده بلکه در افزایش آلودگی هوا، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، نیز نقش مهمی ایفا کرده است. به‌علاوه، فرسودگی بیش از ۵۰ درصد از ناوگان حمل‌ونقل و ۹۰ درصد از موتورسیکلت‌ها، موجب افزایش چشمگیر مصرف سوخت و تشدید آلودگی محیط زیست شده است.
پالایشگاه‌های کشور در حال حاضر با حداکثر ظرفیت خود فعالیت می‌کنند، اما با وجود توزیع روزانه بیش از ۲۶۰ میلیون لیتر سوخت، وزارت نفت همچنان با چالش‌های قابل توجهی مواجه است. بر اساس آمارهای موجود، مصرف بنزین در ایران در حال افزایش است؛ به‌طوری‌که از ابتدای سال جاری تا تاریخ ۱۲ آبان، به‌طور میانگین روزانه ۱۲۴ میلیون لیتر بنزین توزیع شده که این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۱۱۶ میلیون لیتر بود. همچنین، مصرف بنزین در آبان ۱۴۰۳ به ۱۲۲ میلیون لیتر رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۱۱۴ میلیون لیتر بود، افزایش ۷.۴ درصدی را نشان می‌دهد. این روند صعودی مصرف، نگرانی‌هایی را در مورد پایداری عرضه و لزوم مدیریت تقاضا ایجاد کرده است.
در پاسخ به این افزایش تقاضا، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی کشور با اجرای طرح «تولید ضربتی بنزین»، طی ۷۶ روز گذشته توانسته است تولید روزانه بنزین را بیش از ۸ میلیون لیتر افزایش دهد. پالایشگاه‌هایی نظیر ستاره خلیج‌فارس، تهران، اصفهان و تبریز نقش عمده‌ای در این افزایش تولید داشته‌اند. این گام‌ها به وزارت نفت کمک می‌کند تا با کاهش ناترازی میان تولید و مصرف، وابستگی به واردات بنزین را کاهش دهد.
کرامت ویس کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرده است که واردات بنزین ایران عمدتاً به‌صورت سوآپی انجام می‌شود. در شش ماهه اول سال جاری، به‌طور متوسط روزانه ۸.۵ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده که این میزان در مهرماه به ۹ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. بنزین وارداتی مطابق با استانداردهای ملی و حداقل یورو ۴ تولید می‌شود.
در حال حاضر، حدود ۷۰ درصد از بنزین تولیدی در پالایشگاه‌ها مطابق با استاندارد یورو ۴ است. طبق مصوبه هیئت وزیران، در صورتی که مصرف بنزین از ۸۵ میلیون لیتر در روز فراتر رود، وزارت نفت موظف به تأمین بنزین یورو ۴ در تمامی کشور نخواهد بود. با این حال، بنزین یورو ۴ همچنان در کلان‌شهرهایی نظیر تهران، مشهد، شیراز و تبریز توزیع می‌شود. پالایشگاه‌های ستاره خلیج‌فارس و شیراز نیز قادر به تولید بنزین یورو ۴ به‌طور کامل هستند و این پالایشگاه‌ها اخیراً تولید آزمایشی بنزین یورو ۴ را آغاز کرده‌اند.
در زمینه نفت‌گاز نیز، ۷۵ درصد از تولیدات پالایشگاه‌ها مطابق با استاندارد یورو ۴ است و پالایشگاه‌هایی مانند تبریز و اصفهان، نفت‌گاز با استاندارد یورو ۵ تولید می‌کنند که گوگرد کمتری دارد و به‌ویژه در کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها تأثیرگذار است.
افزایش تولید بنزین به‌تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی تقاضای روزافزون باشد و بنابراین، مسئولان بر لزوم مدیریت مصرف تأکید دارند. این امر نیازمند همکاری گسترده میان نهادهای مختلف و ایجاد فرهنگ مصرف بهینه سوخت در سطح جامعه است. تنها از طریق این اقدامات می‌توان فشار بر شبکه تأمین سوخت را کاهش داد و به پایداری در عرضه بنزین دست یافت.
در مجموع، اگرچه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گام‌های مهمی در افزایش تولید و رعایت استانداردهای کیفی برداشته است، اما ادامه این روند مستلزم اعمال سیاست‌های مؤثر در مدیریت مصرف و همکاری نزدیک‌تر میان دولت و بخش خصوصی است تا بتوان به یک شبکه تأمین سوخت پایدار دست یافت.
