به گزارش اقتصاد انرژی، در حالی که یک هفته پیش علی نیکزاد، معاون رئیس مجلس شورای اسلامی، صریحاً اعلام کرده بود که مجلس اجازه افزایش نرخ سوخت را به دولت نمی‌دهد و در بودجه سال آینده نیز قید نشده است، روز گذشته رئیس‌جمهور با تأکید بر ضرورت افزایش قیمت بنزین اعلام کرد که
به گفته رئیس‌جمهور، با توجه به شرایط اقتصادی و لزوم تأمین منابع ارزی برای کشور، تصمیم به افزایش قیمت بنزین اتخاذ شده است. این در حالی است که پیش از این، وزیر نفت و سخنگوی دولت بارها اعلام کرده بودند که افزایش قیمت سوخت در برنامه دولت قرار ندارد و هیچ تصمیمی بدون نظر مردم اتخاذ نخواهد شد.
سناریوهای مختلف برای افزایش قیمت بنزین
با اعلام رئیس‌جمهور، اکنون چهار سناریو مختلف برای اعمال تغییرات در قیمت بنزین مطرح شده است که هر کدام از آن‌ها پیامدهای خاص خود را خواهند داشت:
- سناریوی اول: حفظ قیمت‌ها در وضعیت کنونی
در این سناریو، قیمت بنزین بدون تغییر باقی خواهد ماند و قیمت‌های فعلی (۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان) برای عرضه بنزین به قوت خود باقی می‌ماند. با این حال، تأمین حداقل ۶ میلیارد دلار ارز برای واردات سوخت در بودجه سال آینده به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده مطرح است. به نظر می‌رسد که تصویب این رقم در مجلس دشوار خواهد بود. - سناریوی دوم: اعمال نرخ آزاد برای مصرف بیش از سهمیه
در این مدل، قیمت بنزین سهمیه‌ای (۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان) همچنان برای مصرف تا ۱۶۰ لیتر در ماه برقرار خواهد بود، اما مصرف مازاد با قیمت آزاد و ممکن است نزدیک به قیمت فوب خلیج فارس عرضه شود. این سیاست به‌ویژه برای کاهش وابستگی به واردات و به‌منظور مدیریت مصرف سوخت طراحی شده است. - سناریوی سوم: تغییر نظام سهمیه‌بندی
در این طرح، به‌جای تخصیص سهمیه بنزین به خودروها، سهمیه‌های بنزین یارانه‌ای به افراد تعلق خواهد گرفت. به این ترتیب، هر ایرانی به‌طور ماهانه سهمیه‌ای از بنزین یارانه‌ای دریافت خواهد کرد و می‌تواند مازاد آن را در بازار آزاد بفروشد. این طرح با هدف شفافیت بیشتر در تخصیص منابع و کاهش قاچاق سوخت در دست بررسی است. - سناریوی چهارم: افزایش قیمت بنزین با حفظ نظام سهمیه‌بندی
این سناریو به‌عنوان محتمل‌ترین گزینه برای افزایش قیمت‌ها شناخته می‌شود. در این مدل، قیمت بنزین حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد، اما سیستم سهمیه‌بندی فعلی حفظ خواهد شد. در این حالت، ممکن است نرخ آزاد جدیدی برای مصرف مازاد از سوی دولت تعیین شود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی تصمیمات جدید
افزایش قیمت بنزین در سال‌های گذشته در پی بی‌برنامه‌گی دولت دوازدهم به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای منجر شد و تورم افسارگسیخته‌ای را به‌دنبال داشت. حالا، با تصمیم جدید دولت برای افزایش قیمت سوخت، نگرانی‌ها از تکرار چنین بحران‌هایی وجود دارد. افزایش قیمت بنزین می‌تواند فشار مضاعفی بر خانوارهای ایرانی وارد کند و موجب افزایش هزینه‌های زندگی شود.
با توجه به وضعیت حساس اقتصادی کشور و نیاز به هماهنگی بین دولت و مجلس، باید دید که کدام یک از سناریوهای مطرح‌شده به مرحله اجرا خواهد رسید و چه پیامدهایی در پی خواهد داشت. کارشناسان اقتصادی معتقدند که هر تصمیمی در این زمینه باید با دقت بیشتری اتخاذ شود تا از آثار منفی آن بر مردم و اقتصاد کشور کاسته شود.
