به گزارش اقتصاد انرژی، چالش‌های بدمصرفی در صنعت گاز ایران در فرآیندهای تولید، انتقال و مصرف به وضوح مشاهده می‌شود. استفاده از فناوری‌های قدیمی و ناکارآمد در پالایشگاه‌ها، نشت گاز از خطوط انتقال و مصرف غیر بهینه در بخش‌های خانگی و صنعتی، از جمله دلایل هدررفت گسترده گاز هستند. بر اساس آمار، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از گاز تولید شده در برخی فرآیندهای انتقال و توزیع به هدر می‌رود. این میزان هدررفت نه تنها منابع ملی را تهدید می‌کند، بلکه تأثیرات مخربی بر تولید گازهای گلخانه‌ای و تغییرات اقلیمی دارد.
در سال ۱۴۰۲، ایران حدود ۱۸.۴ میلیارد متر مکعب گاز را به دلیل فلرینگ (سوزاندن گازهای همراه نفت) از دست داده است که معادل ۴۲ میلیون متر مکعب در روز است و کشور را در رتبه دوم جهانی در این زمینه قرار می‌دهد. همچنین، حدود ۶۰ تا ۶۵ میلیارد متر مکعب گاز به دلیل نشت و فرسودگی زیرساخت‌ها هدر می‌رود که این مقدار تقریباً ۲۵ درصد از کل تولید سالانه گاز ایران را تشکیل می‌دهد.
برای مقابله با بدمصرفی و کاهش هدررفت گاز، برنامه‌هایی در حال اجراست، از جمله جمع‌آوری گازهای همراه نفت. هدف برنامه‌ریزی‌شده برای سال ۱۴۰۳ جمع‌آوری ۵۰ درصد از این گازها است. پروژه‌ها عمدتاً در میادین نفتی مناطق جنوبی و خلیج فارس در حال انجام است که انتظار می‌رود با اجرای آن‌ها، هدررفت گاز به طور چشمگیری کاهش یابد و مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
نوسازی زیرساخت‌ها و خطوط انتقال، یکی از دلایل اصلی هدررفت گاز در ایران است. برای این کار، کشور به سرمایه‌گذاری حدود ۲ میلیارد دلار نیاز دارد تا خطوط فرسوده را تعویض کرده و سامانه‌های پیشرفته نظارت بر نشتی‌ها را نصب کند. پیش‌بینی می‌شود که با نوسازی زیرساخت‌ها، هدررفت گاز ۲۰ درصد کاهش یابد و این امر منجر به بهبود کارایی و صرفه‌جویی اقتصادی خواهد شد.
استفاده از فناوری‌های هوشمند برای نظارت بر خطوط انتقال و شناسایی نشت‌ها نیز به کاهش هدررفت کمک خواهد کرد. طرحی برای نصب حسگرهای هوشمند در ۱۵۰۰ کیلومتر از خطوط انتقال آغاز شده که شناسایی نشت‌ها را تسهیل می‌کند.
نیروگاه‌ها به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان گاز در ایران، راندمانی تنها حدود ۳۹ درصد دارند. افزایش این راندمان به ۵۰ درصد می‌تواند میلیون‌ها متر مکعب گاز در سال صرفه‌جویی کند. بهینه‌سازی و نوسازی تجهیزات نیروگاهی، برنامه‌هایی را برای افزایش راندمان به ۴۵ تا ۵۰ درصد شامل می‌شود که می‌تواند سالانه ۵ تا ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز را صرفه‌جویی کند.
در مجموع، کاهش بدمصرفی در صنعت گاز یک ضرورت غیرقابل انکار است. این راهکارها نشان‌دهنده عزم جدی دولت ایران برای کاهش بدمصرفی و هدررفت گاز است و با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین، انتظار می‌رود که ایران در سال‌های آینده به بهبود قابل توجهی در این زمینه دست یابد.
