پتروشیمی «مهر» تولیدکننده برترین گرید پلی‌اتیلن خاورمیانه به‌دلیل تخلفات سهامدار خارجی این شرکت در آستانه ورشکستگی و تعطیلی قرار گرفته است. این شرکت از زیرمجموعه‌های هلدینگ «خلیج فارس» است. براساس گزارش سازمان بازرسی در پرونده پتروشیمی مهر، واگذاری پرحاشیه 60 درصد از سهام شرکت به سرمایه‌گذار ایتالیایی و بیش از 5 هزار میلیارد ارز صادراتی گمشده و تبانی و بدهی 3 هزار میلیاردی و حقوق‌های نجومی و تخلفات بورسی و …. مشاهده میشود.
ورود سازمان بازرسی کشور
پس از محرز شدن تخلفات گسترده این شرکت، سازمان بازرسی کل کشور به این پرونده ورود کرد. گزارش نهایی سازمان بازرسی به وزارت نفت و سازمان بورس و اوراق بهادار و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی و همچنین شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس ارائه شده است.
ماجرای پتروشیمی مهر از سال 84 آغاز میشود. این شرکت با سرمایه‌گذاری 60 درصدی کنسرسیوم ژاپنی-تایلندی و سرمایه‌گذاری 40 درصدی شرکت صنایع ملی پتروشیمی ایران تاسیس شد. مهم‌ترین شروط این قرارداد تامین خوراک پتروشیمی از سوی ایران و پذیرش مدیریت و نظارت متقابل هر دو سهامدار و به صورت چرخشی از سوی سهامدار خارجی بود.این تعهدات و سازوکار مدیریتی تا سال 97 توسط هر دو طرف اجرا شده و همین موضوع موجب موفقیت شرکت پتروشیمی «مهر» به‌عنوان یکی از بهترین تولیدکنندگان «HDPE» در کشور و منطقه شده بود.
فرصت خریدی که از دست رفت
سال 97 سهامدار خارجی درخواست فروش سهام خود را به هلدینگ «خلیج فارس» اعلام می‌کند. تیمی برای ارزیابی قیمت توسط هلدینگ تشکیل میشود. تیم کارشناسی قیمت بسیار پایینی برای خرید سهام پیشنهاد می‌دهد. سهامدار خارجی نیز با قیمت پیشنهادی موافقت نمی‌کند. همین مسئله موجب میشود هلدینگ «خلیج فارس» اقدامی برای خرید 60 درصد از سهام پتروشیمی «مهر» انجام ندهد و فرصت مالکیت صد درصدی برترین پتروشیمی خاورمیانه برای ایران از دست می‌رود.
واگذاری پرحاشیه
پس از ماجرای قیمت‌گذاری پرحاشیه و عدم خرید سهام توسط هلدینگ، سهامداران خارجی که از شرکت‌های توانمند در حوزه پتروشیمی بودند، سهام را با همان قیمت پیشنهادی خود نه قیمت پیشنهادی تیم کارشناسی ایرانی به شرکت ایتالیایی که هیچگونه سابقه‌ای در حوزه پتروشیمی ندارد، واگذار می‌کند . فرآیند فروش و واگذاری سهام به سهامدار خارجی حاشیه‌های بسیار به همراه داشت. یکی از این حاشیه‌ها مربوط به سوابق مالک جدید است. مالک ایتالیایی در سوابقش، خود را تامین‌کننده تجهیزات ناتو و مشاور وزیر دفاع ایتالیا معرفی می‌کند. حال پرسش اینجاست آیا نهادهای نظارتی و امنیتی تحقیقی درباره‌ی واگذاری سهام یک شرکت دولتی به فردی با پیشینه امنیتی انجام داده است؟ آن هم در روزگاری که رهبری حساسیت بسیاری بر مسئله پرونده نفوذ دارند.
حقوق نجومی 26 هزار دلاری
شاید جالب باشد بدانید که «علی حسینی» یکی از اعضای تیم کارشناسی قیمت‌گذاری؛ پس از جابه‌جایی و انتقال سهام از سوی سهامدار ایتالیایی به‌عنوان مدیرعامل جدید معرفی میشود. حقوق نجومی 26 هزار دلاری «علی حسینی» یکی از تخلفات مطرح شده است.
عدم بازگشت بیش از 5 هزار میلیارد تومان ارز صادراتی
با روی کار آمدن مدیرعامل و سهامدار ایتالیایی تخلفات گسترده‌‌ای در این پتروشیمی رخ می‌دهد. بزرگترین تخلف آنها مربوط به عدم بازگشت ارز صادراتی به کشور طی دو سال و نیم بوده است. گزارش سازمان بازرسی کل کشور میزان ارز صادراتی برگشت نشده به کشور را 170 میلیون دلار معادل بیش از 5 هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.
در گزارش این سازمان آمده است: «علی حسینی، مدیرعامل شرکت پتروشیمی «مهر» در دریافت مطالبات شرکت از سهامدار خارجی با تساهل برخورد کرده و با اجرای مصوبه مخفیانه جلسه فوق‌العاده هیئت مدیره مورخ 9/1/99 منابع مازاد ریالی متعلق به شرکت پتروشیمی مهر را در اختیار سهامدار خارجی قرار داده است. سهامدار خارجی که تعهد داده بوده است بدون پرداخت هیچگونه هزینه‌ای و با تقبل کلیه ریسک‌های مرتبط، نگهداری وجوه مزبور را تقبل کند، در حال حاضر باوجود نیاز مبرم شرکت به وجوه مزبور از استرداد وجوه یادشده استنکاف می‌کند.»
بدهی 3 هزار میلیارد
تخلف دیگر این مجموعه بدهی 3 هزار میلیارد به پتروشیمی‌های «جم» و «مروارید» است. یکی از شروط قرارداد، تامین خوراک پتروشیمی از سوی سهامدار ایرانی بود که تاکنون به این تعهد خود پایبند بوده است اما سهامدار خارجی و مدیرعامل منصوب آن به‌دلایلی از پرداخت هزینه خوراک به شرکت‌های تامین‌کننده آن امتناع کرده‌اند و این مسئله موجب بدهی 3 هزار میلیارد به شرکت‌های مذکور شده است. شرکت پتروشیمی جم نیز در نامه‌ای برای وصول بدهی خود موضوع را به شورای عالی امنیت ملی اطلاع‌رسانی کرد. در بخشی از این نامه آمده است: «پیش‌بینی بروز مشکلات امنیتی و سیاسی و اختلال اقتصادی ناشی از اقدامات مشکوک شرکت پتروشیمی مهر و تقاضای رسیدگی عاجل را داریم.»
تخلفات بورسی
شرکت پتروشیمی مهر در بورس اوراق بهادار برخلاف مصوبات هیئت مدیره شرکت و برخلاف اساسنامه شرکت و با حمایت سهامدار خارجی از تخلفات مدیرعامل پیشین شرکت پتروشیمی مهر «علی حسینی» فالعیت کرده است. این شرکت در معاملات غیرقانونی حدود 1 میلیارد و 454 سهم بانک شهر با حجم خرید و فروش بیش از 4 هزار و 300 میلیارد ریال اقدام کرده است و مالکیت 220 میلیون سهم بانک شهر – معادل 1.4% از کل سهام بانک شهر – را خریداری کرده است.
همزمان با تزریق نقدینگی به بازار سرمایه و کاهش یا افزایش ارزش سهام بانک شهر توسط نقدینگی شرکت پتروشیمی «مهر»، مدیران شرکت با استفاده از منابع شخصی خود و تاسیس شرکت مشترک با مدیران مالی و بازرگانی شرکت، اقدام به نوسان‌گیری همزمان و موازی این معاملات کرده‌اند.شنیده‌ها حاکی از آن است که معاملات مکرر خرید و فروش میان شرکت پتروشیمی «مهر» و برخی افراد خاص و اقوام مدیرعامل انجام شده است.
در گزارش سازمان بازرسی کشور درباره تخلفات بورسی این شرکت آمده است: «باتوجه به اینکه علی حسینی، دارای قرارداد مشاوره با بانک شهر بوده و لذا در بند الف تبصره 1 ذیل ماده 46 قانون بازار اوراق بهادار قرار داشته و از آنجا که نامبرده به همراه برخی از مدیران شرکت پتروشیمی «مهر» با استفاده از اطلاعات نهانی در بازار بورس اوراق بهادار در نماد «وشهر» معاملاتی داشته و انتفاع سود داشته است.» این گزارش از سازمان بورس اوراق بهادار خواسته است که جهت پیگیری تخلفات ایشان نسبت به تعقیب کیفری مشارالیه در مراجع قضایی اقدام کند.
پایان مدیرعامل متخلف
پس از ورود سازمان بازرسی به پرونده شرکت پتروشیمی «مهر» شکایت قضایی از تخلفات سهامدار خارجی و مدیران منصوب او انجام شد. این شکایت درنهایت منجر به صدور دستور قضایی مبنی بر ضرورت انتصاب مدیرعامل از سوی سهامدار ایرانی و بر ضرورت عدم تحویل محصول به سهامدار خارجی شد. پس از صدور این حکم قضایی، مدیرعامل جدید از سوی سهامدار ایرانی معرفی شد و دیگر محصولی تحویل سهامدار خارجی به‌دلیل بدهی بیش از 5 هزار میلیارد نشد.
شکایت‌های سریالی
اما این پایان ماجرا نبود؛ سهامدار خارجی اقدام به طرح دعاوی حقوقی و کیفری علیه سازمان بازرسی کل کشور و اداره کل ثبت شرکت‌ها و گمرک جمهوری اسلامی ایران و شرکت پتروشیمی بین‌الملل و شرکت تجارت صنعت پتروشیمی خلیج فارس و مدیران شرکت‌های مزبور و مدیرعامل فعلی شرکت پتروشیمی مهر کرده است.
صادرات به شرط تسویه بدهی
در حال حاضر سازمان به استناد مکاتبات صورت گرفته از سوی سازمان بازرسی کل کشور امکان هرگونه صادرات محصول به جز صادرات از طریق فروش محصول به شرکت تجارت‌صنعت پتروشیمی خلیج فارس را متوقف کرده است. باتوجه به اینکه سهامدار خارجی شرکت پتروشیمی مهر به دلیل عدم پرداخت بدهی بالغ بر 170 میلیون دلار به این شرکت در معرض اقدامات تامینی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و فاقد امکان صادرات محصول از مبادی گمرکی کشور است، به همین دلیل این سهامدار در عمل به تعهدات خود در خصوص خرید محصول از شرکت پتروشیمی مهر وفق قرارداد توزیع عمل نکرده است.
کمبود گاز به‌دلیل تخلفات سهامدار خارجی
اخلال در زنجیره پتروشیمی‌ها، بحران دیگر این شرکت است. تخلفات در پتروشیمی «مهر» منجر به مشکلاتی در فعالیت و درنهایت کاهش تولیدات این شرکت شده است. توقف تولید در شرکت پتروشیمی «مهر» به‌صورت زنجیره‌وار در گام نخست منجر به کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «جم» و شرکت پتروشیمی «مروارید» میشود. در گام دوم منجر به کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «نوری» خواهد شد. کاهش تولید در شرکت پتروشیمی «نوری» موجب کاهش برداشت میعانات گازی از میدان گازی «پارس جنوبی» خواهد شد. این اتفاقات در آستانه آغاز فصل سرما؛ کشور را در تولید گاز مایع با مشکل مواجه کرده و در معرض بحران در تامین سوخت و انرژی شهری و صنعتی قرار می‌دهد.
زمستان سرد در راه است و افکار عمومی چشم انتظار ورود مدعی‌العموم به این پرونده برای جلوگیری از اخلال در زنجیره تولید پتروشیمی‌ها و تضیع حقوق بیت‌المال هستند.
