به گزارش اقتصادانرژی، به نقل از فارس سیدمحسن قمصری در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به ظرفیت ایران برای تجارت نفت و سوخت همسایگان شمالی کشور عنوان کرد: ایران موقعیت جغرافیایی ممتازی دارد و می‌تواند به عنوان مسیر ترانزیتی نفت و سایر منابع هیدروکربوری کشورهای آسیای میانه به خلیج فارس و آب‌های آزاد ایفای نقش کند و با استفاده از این ظرفیت به هاب انرژی منطقه تبدیل شود.
وی گفت: در گذشته نیز ایده سوآپ نفت قزاقستان از مسیر ایران اجرا شده بود ولی با تغییرات مدیریتی و عدم هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی متوقف شد. در آن زمان کشورهای آسیای میانه اتکای زیادی به ایران داشتند ولی بعد از توقف طرح، به دنبال راهکارهای جایگزین رفتند.
قمصری افزود: سهل‌انگاری ایران موجب شد که طرح‌های انتقال نفت و احداث خطوط لوله از دیگر کشورها توسط شرکت‌های اروپایی در دستور کار قرار بگیرد و مشکل دسترسی کشورهای آسیای میانه به آب‌های آزاد مدیترانه و جنوب شرقی آسیا حل شود.
*سوآپ نفت مزایای سیاسی و اقتصادی فراوانی برای کشور دارد
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت گفت: منابع نفتی و گازی ایران عمدتا در جنوب کشور متمرکز است و با توجه به گستردگی کشور، ما هزینه گزافی را برای انتقال منابع هیدروکربوری به شمال کشور صرف می‌کنیم. در نتیجه می‌توان با سوآپ نفت و گاز از همسایگان شمالی، این هزینه انتقال و ترانزیت را کاهش داد.
وی تاکید کرد: سوآپ نفت علاوه بر مزایای اقتصادی، مزایای سیاسی زیادی را نیز در ایجاد وابستگی کشورها به ایران به همراه دارد. البته اجرای چنین طرح‌هایی نیاز به مدیریت واحد دارد تا مثل گذشته دچار آسیب نشود.
*اجرای ایده سوآپ نفت با کشورهای غیرتحریمی دشوار است
قمصری ادامه داد: البته به نظرم در شرایط تحریم، ایده سوآپ نفت با کشورهای غیرتحریمی چندان عملیاتی نیست، زیرا ما از شمال نفت آن کشور را دریافت می‌کنیم و از جنوب نفت خودمان را که تحریم است به کشور طرف معامله می‌دهیم که صادرات آن به این راحتی‌ها نیست.
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت گفت: البته یک راهکار این است که ما به قدری در این سوآپ برای کشورهای همسایه مزیت قائل شویم که آنها در لایه سیاسی با چانه‌زنی بتوانند مجوز معافیت تحریمی دریافت کنند. البته این موضوع بازارهای نفتی ایران را تهدید هم می‌کند.
*سوآپ فرآورده نفتی همسایگان شمالی سودآوری بیشتری دارد
وی عنوان کرد: در شرایط فعلی ما باید به سمت سوآپ یا تجارت فرآورده‌های نفتی همسایگان شمالی حرکت کنیم، زیرا دیگر مشکلات تحریمی در این حوزه گریبانگیر ما نیست و سودآوری بیشتری نیز دارد.
قمصری گفت: این طرح در جهت منافع ملی است و شاید برای شرکت ملی نفت سودآور نباشد اما برای کل کشور مزایای فراوانی دارد. جدای از وابستگی سیاسی کشورها به ایران، این طرح می‌تواند از حمل و نقل جاده‌ای هزاران نفتکش از جنوب به شمال کشور جلوگیری کند و بدین ترتیب، هزینه انتقال را به طور محسوسی کاهش دهد.
مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت گفت: همچنین اجرای این طرح در ادامه فرصت چانه‌زنی را برای ایران ایجاد می‌کند که با قیمت کمتری فرآورده نفتی را از شمال بخریم و از جنوب فرآورده خودمان را با قیمت بالاتر صادر کنیم.
وی تاکید کرد: زیرساخت لازم برای انجام دریافت فرآورده نفتی از شمال کشور وجود دارد. بنادر امیرآباد، نوشهر، انزلی و نکا ظرفیت خوبی برای دریافت فرآورده دارند و البته می‌توان زیرساخت‌های آن را نیز توسعه داد.
