به گزارش اقتصاد انرژی به نقل از بازار
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه عصر روز شنبه با بدرالبوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان درباره موضوعات مورد اهتمام مشترک در عرصه دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی مشورت و تبادل نظر کرد.
امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلفنی بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن مفاد سند راهبردی همکاری‌های جامع دو کشور تاکید کرد. وی در این گفت‌وگو با قدردانی از تلاش سازنده سلطان عمان، مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در خصوص روند مذاکرات لغو تحریم‌ها را تبیین کرد. بدر البوسعیدی نیز در این گفت‌وگو بر آمادگی کشورش برای گسترش روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای با ایران تاکید کرد.
سلطان نشین عمان یکی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است که روابط اقتصادی گسترده‌ای با ایران به ویژه از نظر مبادلات تجاری و وجود خطوط کشتیرانی و حمل و نقل کالاها و محصولات مختلف بین دو کشور دارد. زمینه‌های اقتصادی که مبادلات تجاری بین دو کشور صورت می‌گیرد شامل تولید و صادرات مواد غذایی، انرژی، نفت و گاز، پیمانکاری عمومی، راه سازی، گردشگری و صنعت مصالح ساختمانی است.
آخرین همکاری اقتصادی ایران و عمان
دو کشور این و عمان در سفر ماه می ۲۰۲۲، ابراهمی رییسی، رئیس جمهور ایران، به سلطان نشین عمان بر نقش بخش خصوصی در دو کشور تاکید و ابراز امیدواری کردند که این فعالیت‌ها منجر به افزایش ظرفیت‌ها شود. حجم سرمایه گذاری‌ها و مبادلات تجاری به ویژه با امضای هشت تفاهم نامه تقویت شده بودند، این تفاهم و چهار برنامه همکاری در تعدادی از زمینه‌ها به ویژه در حوزه‌های نفت و گاز، تجارت و سرمایه گذاری، خدمات، حمل و نقل ، کشاورزی، دامداری و شیلات است.
مبادلات تجاری دو کشور از رشد حجم تجارت مواد غذایی وارداتی از ایران و همچنین انتقال مجدد برخی محصولات صادر شده به ایران از کشورهای سراسر جهان از طریق سلطان نشین با استفاده از بنادر صلاله و صحار ناشی می‌شود. ایران در دسامبر ۲۰۱۹ با عمان ۳ تفاهم نامه همکاری در زمینه‌های استاندارد، کشتیرانی، حمل و نقل دریایی و ورزش منعقد کرد.
تجارت ایران و عمان در سال ۱۴۰۱ به حدود یک میلیارد و ۸۸۷ میلیون و ۶۹۸ هزار دلار رسید. از این میزان تجارت یک میلیارد و ۸۷ میلیون و ۲۱۹ هزار دلار، سهم صادرات ایران به عمان و ۸۰۰ میلیون و ۴۷۹ هزار دلار، سهم واردات از عمان بوده است. مهمترین صادرات سلطان نشین عمان ماشین آلات، دستگاه‌ها و تجهیزات عملیات حرارتی مواد، صفحات، ورق‌ها، نوارها، محصولات پلی متاکریلات، روان کننده‌های موتورهای دیزلی، ابزار و تجهیزات اپتیک برای معاینه پزشکی بود. داده‌ها نشان میدهد که تراز تجاری در سال های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به نفع سلطنت عمان بوده و به ترتیب به ۵۳.۳ و ۹۴ میلیون ریال عمانی رسیده است.
ایران به دنبال افزایش حجم تجارت با سلطان نشین عمان به ۵ میلیارد دلار است که ایجاد خطوط دریایی، لغو روادید و تسهیل کار شرکت‌ها به تقویت مبادلات تجاری بین دو کشور کمک می‌کند. همچنین، ایران از بنادر عمان در واردات کالا به این کشور سود می‌‍برد، به ویژه زمانی که برخی کشورها بنادر و مرزهای خود را به روی کالاهای ایرانی می‌بندند. این امر باعث ایجاد خطوط ناوبری دریایی با عمان شده است.
وزارت بازرگانی، صنعت و سرمایه‌گذاری عمان در رابطه با سرمایه‌گذاری ایرانیان در این کشور اعلام کرد که تعداد شرکت‌هایی که سهم ایران در آنها وجود دارد تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی به حدود ۱۸۴۷ شرکت رسیده است که ۳۶۰۰ ایرانی در آن سهام داشته‌اند. ارزش کل مشارکت آنها حدود ۱۹۶.۶ میلیون ریال عمانی یا ۸۷.۵ درصد از کل سرمایه در آن شرکت‌ها بوده است.
آمارها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با ۴۴۹۶ ثبت تجاری در پایان سال ۲۰۲۲ رتبه سوم را در بین کشورهای جهان از نظر تعداد ثبت تجاری در سلطان نشین عمان دارد
تعداد شرکت‌های دارای ۱۰۰ درصد سهام ایران به ۱۳۴۶ شرکت رسید که معادل ۷۲.۹ درصد از کل شرکت‌های دارای سرمایه‌گذاری ایرانی است، زیرا تعداد کل سهامداران ایرانی در این شرکت‌ها به ۲۶۲۳ سرمایه‌گذار ایرانی رسید. ارزش سهم ایران در این شرکت‌ها بیش از ۶ میلیون ریال عمانی بوده، در حالی که شرکت‌های با ۵۰ درصد سهم ایران بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و ارزش این سهم ۱۴۸.۸ میلیون ریال عمانی بوده است.
بخش عمده‌فروشی و خرده‌فروشی با ۲۱۷۶ فعالیت، معادل ۶۵.۳ درصد از کل فعالیت‌های دارای مجوز رتبه اول را در بین سایر بخش‌ها از نظر تعداد فعالیت‌های دارای مجوز کسب کرد. مجموع مجوزهای فعالیت دفتر صادرات و واردات به ۷۹۳ مجوز رسید که بیشترین تعداد مجوز در بین سایر فعالیت‌ها است. آمارها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با ۴۴۹۶ ثبت تجاری در پایان سال ۲۰۲۲ رتبه سوم را در بین کشورهای جهان از نظر تعداد ثبت تجاری در سلطان نشین عمان دارد.
ایجاد خطوط دریایی
در چارچوب تقویت مبادلات تجاری بین دو کشور، ایران و سلطان نشین عمان در فروردین ۱۳۹۹ پس از ورود اولین محموله حاوی ۵۰۰ تن میوه و تره بار از بندر، خط دریایی حمل کالا بین دو کشور از بندرعباس (جنوب ایران) تا بندر صور را افتتاح کردند. خط حمل بار یخچالی برای حمل مواد غذایی دومین، خط پس از خط بندرعباس – بندر سلطان قابوس است که البته راه اندازی خط سوم بین بندرعباس و بندر خصب صورت خواهد گرفت.
دو کشور می‌توانند از بندر تجاری السویق بهره مند شوند که میزان مبادلات تجاری بین دو کشور را افزایش میدهد و به ادغام نقش‌ها با بنادر استراتژیک از جمله صحار و دقم کمک می‌کند
راشد بن عامر المسلحی، معاون رئیس اتاق بازرگانی و صنایع عمان در امور اداری و مالی، پیش از این تایید کرده بود که روابط تجاری و سرمایه گذاری بین سلطان نشین و ایران همواره در حال بهبود است. به گفته المصلحی، دو طرف تلاش می‌کنند تا این روابط را در جهت تامین منافع مشترک تقویت کنند، علاوه بر این، اتاق نیز با حضور و پذیرایی از هیات‌های تجاری به منظور بهره برداری از فرصت‌های موجود در دو کشور تلاش می کند تا فرصت های بزرگ ایران و عمان را معرفی کند.
با دعوت از تجار بین عمان و ایران، روابط تجاری دو کشور با هدف ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود تقویت می‌شود و این امر موجب تسریع همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری می‌شود. دو کشور می‌توانند از بندر تجاری السویق بهره مند شوند که میزان مبادلات تجاری بین دو کشور را افزایش میدهد و به ادغام نقش‌ها با بنادر استراتژیک از جمله صحار و دقم کمک می‌کند. ایران یکی از کشورهای نزدیک به بندر تجاری السویق عمان است که سهم قابل توجهی در فعال سازی برخی از بخش‌های مهم مانند بخش صادرات غیرنفتی یا صادرات مجدد خواهد داشت.
توسعه گردشگری
گردشگری بین ایران و عمان پس از لغو یکجانبه ویزای ورود به عمان توسط تهران در سال ۲۰۱۸ و دو سال بعد اعطای مجوز اجاره در عمان به شهروندان ۱۰۳ کشور از جمله ایران به مدت ده روز بدون نیاز به دریافت ویزای ورود در عمان رونق گرفت. شهر شیراز به دلیل تنوع خدمات پزشکی ارزان قیمت در آن مانند جراحی چشم، جراحی پلاستیک و کاشت مو علاوه بر مکان‌های تاریخی، اولین مقصد عمانی‌ها محسوب می‌شود.
احمد السعیدی وزیر بهداشت عمان معتقد است فرهنگ و تمدن ایرانی و عمانی ریشه تاریخی دارد و شهرهای ایران علاوه بر برخورداری ایران از فناوری پیشرفته پزشکی دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری هستند، بنابراین گردشگران عمانی به ایران می‌روند. سفر عمانی‌ها به ایران با گردشگری مذهبی نیز مرتبط است، زیرا عمانی‌ها که بیشتر از فرقه اباضیه هستند برای بازدید از بناهای مذهبی شهر ایران مشهد می‌روند.
اتحاد راهبردی مسقط و تهران
روابط ایران و عمان تنها به عرصه سیاسی و دیپلماتیک محدود نشد، بلکه به همکاری‌های نظامی نیز گسترش یافت، زیرا دو کشور تفاهم‌نامه‌های متعددی برای تقویت همکاری‌های نظامی بین خود امضا کردند. بسیاری از مانورهای دریایی مشترک در تنگه هرمز که بر اساس توافقنامه مشترک در سال ۱۹۷۴ دو کشور با انجام گشت‌های مشترک با هدف تحکیم امنیت و ثبات در مدیریت آن شرکت می‌کنند. تنگه هرمز مهمترین شریان نفتی جهان است که بیش از ۳۵ درصد ذخایر نفت جهان از آن عبور می‌کند که دلیل آن وجود بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده طلای سیاه در دو سوی خلیج‌فارس است.
شواهد نشان میدهد که ایران و عمان در آب‌های خلیج‌فارس منافع مشترکی دارند و به نفع دو طرف نیست که اوضاع آنجا را بدتر کنند، زیرا پیامدهای منفی آن بر تجارت جهانی و امنیت ملی داخلی تاثیر دارد. از این رو، دو کشور در مدیریت این تنگه مشارکت می‌کنند و برای حفظ امنیت آن گشت‌های امنیتی انجام می‌دهند
صحنه درگیری نفتکش‌ها پس از توقیف دو نفتکش ایرانی توسط بریتانیا در تنگه جبل‌‍الطارق دوباره بازگشت و تهران نیز با توقیف یک نفتکش حامل پرچم انگلیس در تنگه هرمز پاسخ داد. سپس نقش عمان در کاهش سطح تنش در آب‌های خلیج فارس بروز کرد. یوسف بن علوی وزیر امور خارجه سابق عمان در جریان سفرش به تهران در رابطه با بحران نفتکش‌ها گفت: ما میانجیگری نمی‌کنیم، اما در این مورد بیش از دیگران نگران تضمین ثبات کشتیرانی در تنگه هرمز هستیم و بنابراین ما با همه طرف‌ها در تماس هستیم و همه تمایل خود را برای غلبه بر این بحران ابراز کرده اند.»
همه این‌ها نشان میدهد که ایران و عمان در آب‌های خلیج‌فارس منافع مشترکی دارند و به نفع دو طرف نیست که اوضاع آنجا را بدتر کنند، زیرا پیامدهای منفی آن بر تجارت جهانی و امنیت ملی داخلی دارد.
از این رو، دو کشور در مدیریت این تنگه مشارکت می‌کنند و برای حفظ امنیت آن گشت‌های امنیتی انجام می‌دهند. روابط ایران و عمان بر اساس اصل منافع مشترک است، چرا که عمان به خوبی از اهمیت و وزن منطقه‌ای ایران آگاه بوده و از همان ابتدا دریافته است که همزیستی با آن به جای دشمنی دائمی، مناسب‌ترین راه حل برای آن است. از سوی دیگر، ایران با توجه به انزوای بین المللی خود، عمان را به عنوان دروازه ورود به جهان از نظر سیاسی و اقتصادی رها نخواهد کرد.
