به گزارش اقتصاد انرژی، در نهمین نشست مسئولیت اجتماعی و پایداری که در تاریخ 13 آذر ماه 1403 با موضوع اصلی “جامعه‌شناسی محیط‌زیست شهری و ملاحظات جامعه‌شناختی در مشارکت محیط‌زیستی شهروندان” برگزار شد، جمعی از کارشناسان منتخب مراکز خدمات اجتماعی و مدیران و کارشناسان محیط‌زیست و توسعه پایدار مناطق 22 گانه تهران گرد هم آمدند تا به تحلیل مشکلات زیست‌محیطی این کلان‌شهر و بررسی راهکارهای مشارکت شهروندان بپردازند. این جلسه که به همت آقای دکتر حسین محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، برگزار گردید، به بررسی محورهای کلیدی نشست از جمله، تحلیل جامعه‌شناختی مشکلات زیست‌محیطی تهران، نظریه‌های شکل‌گیری رفتار پایدار(MSR) ، مدل‌های مشارکت شهروندی و مسئولیت اجتماعی شهرداری (MSR)پرداخت. حضور هنرمند محبوب و تأثیرگذار، جناب آقای بهمن دان، در این نشست نیز به جذابیت و رونق بحث‌ها افزوده بود.
این نشست علمی به بررسی مشکلات زیست‌محیطی شهر تهران از منظر جامعه‌شناختی پرداخته و به تحلیل علل و عوامل مؤثر بر این مشکلات از جمله رشد بی‌رویه شهرنشینی، کمبود منابع طبیعی و آلودگی هوا پرداختند. تحلیل وضعیت کنونی و چالش‌های پیش رو به درک عمیق‌تری از سرچشمه‌های این مسائل کمک کرد. در ادامه، نظریه‌های مختلفی که به تبیین رفتارهای پایدار شهروندان می‌پردازند، مورد بررسی قرار گرفت. شرکت‌کنندگان با توجه به چارچوب نظری MSR ، به بحث در خصوص چگونگی شکل‌گیری و تقویت رفتارهای پایدار در میان شهروندان پرداخته و راهکارهای عملی برای افزایش آگاهی و مشارکت آن‌ها را بررسی کردند. همچنین، به ارزیابی مدل‌های مختلف مشارکت شهروندی و مسئولیت اجتماعی شهرداری پرداخته و ابعاد مختلفی از این تعاملات را بررسی نمود. تأکید بر راهکارهای عملی مانند ایجاد بسترهای مناسب برای مشارکت همگانی و واگذاری مسئولیت‌ها به شهروندان از موضوعات کلیدی این بحث بود.
این نشست با صحبت های گوهربار آقای عرب لو، معاون اجتماعی و فرهنگی منطقه 10، آغاز شد و در ادامه، آقای سپایانی، کارشناس خدمات اجتماعی منطقه 11 تهران، با اشراف به چالش‌های اجتماعی این منطقه، سخنانی عمیق و تأمل‌برانگیز را ارائه دادند. وی که به عنوان یکی از مسئولان باتجربه در زمینه مسائل اجتماعی شناخته می‌شود، به بررسی آسیب‌های اجتماعی که منطقه 11 با آن‌ها دست به گریبان است، پرداخت و نگرانی‌هایی را که طی سال‌ها در این منطقه شکل گرفته‌اند، با حاضران در میان گذاشت. آقای سپایانی، با لحنی گویا، تاریخچه‌ای از مشکلات اجتماعی این منطقه را ارائه داد و به مشکلاتی نظیر حضور معتادان، بزهکاری، و روسپی‌گری اشاره کرد. وی با اشاره به قدمت تاریخی منطقه 11، ابراز داشت که این مسائل سال‌هاست که سایه شوم خود را بر زندگی روزمره شهروندان این منطقه افکنده و تبدیل به چالشی اساسی برای ساکنان و مسئولین شده است. او با تأکید بر این نکته که آثار این آسیب‌ها به سادگی قابل مشاهده هستند، خاطرنشان کرد که برای درک عمیق‌تر این مسائل، باید با واقعیت‌ها و روایت‌های زیست‌اجتماعی مردم آشنا شد.آقای سپایانی از وقوع رویدادهای تلخی در گذشته گفت که به‌واسطه آن‌ها و تلاش‌های صورت‌گرفته، تغییرات قابل توجهی در وضعیت منطقه به وجود آمد. وی به اقداماتی چون تغییر کاربری خیابان‌ها و کوچه‌ها اشاره کرد و تأکید نمود که این تغییرات به تدریج به ایجاد فضایی امن‌تر و قابل‌تحمل‌تر برای زندگی شهروندان کمک کرده است. تغییر کاربری خیابان‌ها نه تنها به بهبود شرایط زندگی کمک کرده، بلکه زمینه‌ساز مشارکت بیشتر شهروندان در زندگی اجتماعی و فرهنگی منطقه شده است. او با ارائه مثال‌هایی از موفقیت‌های این تغییرات، ابراز امیدواری کرد که این اقدامات به الگوهایی برای سایر مناطق نیز تبدیل شود. این کارشناس خدمات اجتماعی همچنین در پایان سخنان خود، بر ضرورت اتخاذ رویکردی بلندمدت تأکید کرد. او تصریح کرد که اگرچه دستاوردهای کنونی قابل توجه است، اما برای ریشه‌کن کردن آسیب‌های اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی در منطقه 11، به تلاش و برنامه‌ریزی‌های مستمر نیاز است. بر اساس نظرات او، تنها با نگاه به افق‌های دور و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان به کاهش آسیب‌ها و ارتقای سطح رفاه اجتماعی در این منطقه امیدوار بود. آقای سپایانی با نتیجه‌گیری روشن خود، همگان را به همکاری و همفکری در این راستا دعوت کرد و خاطرنشان کرد که مسئولیت اجتماعی نه تنها وظیفه دولت، بلکه وظیفه‌ای مشترک بین همه افراد جامعه است. این صحبت‌ها باعث شد تا حاضران در نشست با تأمل بیشتری به نقش خود در حل مشکلات اجتماعی بیندیشند و به اهمیت آگاهی و مشارکت اجتماعی پی ببرند. به‌طور کلی، سخنان آقای سپایانی نمایانگر عزم و اراده مسئولین در مواجهه با چالش‌های اجتماعی تهران و تلاش برای فراهم آوردن فضایی امن و پایدار برای آینده‌ای بهتر بود. یقیناً، پیگیری و تحقق اهداف مطرح‌شده در این نشست می‌تواند گام مؤثری در راستای بهبود کیفیت زندگی ساکنان منطقه 11 باشد و الگویی برای دیگر مناطق تهران و کشور به شمار آید.
در ادامه، در نشست اخیر مسئولیت اجتماعی و پایداری که با حضور چهره‌های نورانی فرهنگ و هنر و کارشناسان محیط‌زیست برگزار گردید، موضوعات مختلفی پیرامون مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی کشور مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. این نشست با روایت‌هایی از زندگی آقای بهمن دان، هنرپیشه محبوب کشور، آغاز شد. ایشان به روند آزادسازی زندانیان زندان قزل حصار کرج و نیز اقدامات پاکسازی زباله‌های جنگل‌ها اشاره کردند و با بیان تجربیات شخصی‌اش در این حوزه، به عمق مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی در کشور پرداخته و بر اهمیت هرچه بیشتر توجه به این موضوعات تأکید کردند.آقای دان با اشاره به معضلات روزمره زندگی در شهر تهران، ابراز نگرانی کرد که علی رغم اجرای معاینه فنی برای خودروها، آلودگی هوا و مشکلات ناشی از آن همچنان بر زندگی شهروندان سنگینی می‌کند. او به عنوان یک فعال اجتماعی، از مقامات کشور خواست که ضمن وارد کردن خودروهای سالم به کشور، خودروهای فرسوده و آلاینده را از چرخه استفاده خارج کنند. به گفته ایشان، مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی کشور ریشه در ضعف عملکرد مسئولین دارد و تا زمانی که کارها به درستی انجام نشوند، نمی‌توان انتظار داشت که شهروندان برای فرزندان خود محیطی سالم و بهره‌ور ایجاد کنند. ایشان اشاره کردند که به قول دکتر محمودی، محیط‌زیست و جامعه ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و بسیاری از مسائل زیست‌محیطی ما ناشی از مشکلات اجتماعی است.
در ادامه دکتر محمودی بر اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه محیط‌زیست تأکید کرد و خاطرنشان ساخت که مدارس می‌توانند با ارائه آموزش‌های لازم به کودکان، نقش مؤثری در تغییر نگرش و رفتارهای آینده جامعه ایفا کنند. او همچنین یادآور شد که اگر آموزش‌های لازم در سنین پایین آغاز نشود، بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی به معضلاتی پایدار تبدیل خواهند شد. دکتر محمودی به یادآوری مباحث گذشته در مورد کارواش‌ها و ساماندهی پسماندها پرداخته و بیان کرد که استفاده از شیوه‌های نوین در مدیریت پسماندها می‌تواند بهبود قابل توجهی در شرایط زیست‌محیطی ایجاد کند. او در این خصوص کلیپ‌هایی را به نمایش گذاشت که به پرسه‌زنی افراد در زباله‌ها و دلایل روی آوردن آن‌ها به این شیوه زندگی می‌پرداخت و سرگذشت آن‌ها را روایت می‌کرد. در این راستا، او به اهمیت پسماند غذا و سلامت آن نیز اشاره کرد و یادآور شد که استفاده موثر از منابع غذایی می‌تواند در کاهش هدررفت غذا که در ایران بین ۳۵ تا ۴۰ درصد برآورد می‌شود، تأثیر مستقیم داشته باشد.
در بخشی از نشست، از شرکت‌کنندگان پرسش شد که آرزوی آن‌ها از دیدگاه خود برای تهران چگونه شهری است. پاسخ‌های متنوعی از سوی افراد مطرح شد؛ اکثر افراد شهری را آرزو کردند که فارغ از ترافیک و آلودگی، فضایی آرام و امن برای ساکنان خود فراهم آورد. در بین پیشنهادات، افزایش تعداد موتورسیکلت‌های برقی، توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، تصویب جریمه‌های سنگین برای زباله‌ریزی در خیابان‌ها و حذف خودروهای فرسوده به عنوان اقداماتی مؤثر در راستای بهبود شرایط زندگی شهری مورد تأکید قرار گرفت. همچنین تأکید شد که برای حل مشکلات، نیاز به اقدامات اجتماعی و آموزشی وجود دارد و آموزش شهروندی به تنهایی کافی نخواهد بود. خانم دکتر اشتیاقی، کنشگر فعال در حوزه پسماند غذا و مسائل محیط‌زیستی، نیز در این نشست سخنانی را ارائه کردند و بر ضرورت اقدامات قوی‌تر در این زمینه تأکید نمودند. او با اشاره به تجارب شخصی و فعالیت‌های ملی و محلی، بر این نکته تأکید داشت که تنها با همکاری و هم‌افزایی میان تمام نهادهای اجتماعی، می‌توان به رشد و پایداری در این حوزه دست یافت.
در پایان این جلسه، یک کارگاه عملی برگزار شد که در آن آقای دکتر محمودی از کارشناسان محیط‌زیست مناطق مختلف تهران دعوت به عمل آورد و آن‌ها به بیان معضلات زیست‌محیطی منطقه خود پرداخته و چالش‌های موجود را به اشتراک گذاشتند. در گروه دوم نیز کارشناسان خدمات اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی این مناطق حضور داشتند و تجربیات و اقدامات خود را بیان کردند. این تعامل و تبادل نظر میان متخصصان در دو حوزه به تشخیص و درک بهتر مشکلات منجر شد و فرصت مهمی برای همفکری و یافتن راه‌حل‌های مشترک فراهم آورد. نشست مسئولیت اجتماعی و پایداری پایه‌گذار تفکر جمعی درباره چالش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی موجود در تهران و سایر نقاط کشور بود و نشان داد که با همت و همکاری تمامی اقشار جامعه و مسئولین، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت بهبود شرایط زندگی و حفظ محیط‌زیست برداشت. امید است که این نشست‌ها و تبادل نظرهای علمی و عملی، به حرکتی جدی و پایدار برای حل معضلات اجتماعی و زیست‌محیطی کشور منجر گردد.
افراد حاضر در این نشست شامل کارشناسان و متخصصان برجسته در زمینه محیط‌زیست و جامعه‌شناسی بودند که هر یک با ارائه مقالات و تجربیات خود، نقطه نظرات جدیدی را به بحث گذاشتند. در این میان، هنرمند محبوب، بهمن دان، با بیان تجربیات شخصی خود و تأکید بر نقش هنر و هنرمند، در افزایش آگاهی محیط‌زیستی و مشارکت اجتماعی، فضای جالبی به بحث‌ها اضافه کرد. پس از سخنرانی‌ها، فرصتی برای پرسش و پاسخ فراهم آمد. شرکت‌کنندگان با طرح سؤالات خود به دنبال دریافت پاسخ‌های جامع و علمی از متخصصان بودند. این بخش نه تنها زمینه تبادل نظر فعال را فراهم کرد، بلکه به رفع ابهامات و اندیشه‌های نوین در زمینه مشارکت و مسئولیت اجتماعی نیز انجامید. نهمین نشست مسئولیت اجتماعی و پایداری با موضوع جامعه‌شناسی محیط‌زیست شهری تجلی همت و اراده مشترک جامعه و نهادهای دولتی برای بهبود وضعیت زیست‌محیطی تهران بود. بحث‌های انجام‌شده و تجربیات به اشتراک گذاشته‌شده، نویدبخش همکاری‌های بیشتر و افزایش آگاهی محیط‌زیستی در میان شهروندان بود. مشارکت فعال افراد حاضر نشان‌دهنده نگرانی عمیق آنان نسبت به مسائل زیست‌محیطی و تلاش برای دستیابی به راهکارهای عملی و پایدار است. چنین نشستی نه تنها به عنوان یک بستر علمی برای تبادل اطلاعات عمل می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به ایجاد ارتباطات مؤثر و همکاری‌های بیشتر میان نهادهای مختلف شود. حضور بهمن دان به عنوان یک چهره تأثیرگذار اجتماعی، علاقه‌مندی بیشتر عمومی را به مسائل محیط‌زیستی و مشارکت فعال‌تر در این زمینه تشویق کرد. با هدف توسعه پایدار و بهبود رفتارهای زیست‌محیطی، تلاش‌ها و همکاری‌های بیشتری در آینده لازم است تا تهران به عنوان یک الگوی پایدار در حوزه محیط‌زیست شناخته شود. از تمامی شرکت‌کنندگان، سخنرانان و به‌ویژه بهمن دان که در این نشست حضور داشتند، صمیمانه قدردانی می‌شود و با توجه به چالش‌های روزافزون زیست‌محیطی که کشور با آن مواجه است، این نشست می‌تواند نقشی حیاتی در جهت ارتقاء سطح آگاهی و افزایش همکاری‌ها در این زمینه ایفا کند. امید می‌رود که با ادامه این رویدادهای علمی، گام‌های مؤثرتری در راستای بهبود کیفیت زندگی در تهران برداشته شود.
